صفحه ۶۵۱

برای امروز کافی نیست و باید به فکر دیگری بود صحیح نیست. برای این که به نظر و عقیده ما "حلال محمد(ص) حلال الی یوم القیامة و حرامه حرام الی یوم القیامة"سوره مائده (5)، آیه 5. "حلال پیامبراکرم (ص) تا روز قیامت حلال، و حرام او نیز تا روز قیامت حرام می‎باشد."

به نظر ما اسلام آن گستردگی و کشش لازم را دارد که برای همه زمانها و مکانها کافی باشد. البته باید مجتهدین در بیان و کشف احکام الهی مصالح و شرایط زمانی و مکانی را درک کنند و بر اساس آن فتوا دهند. این نکته را هم باید توجه داشته باشیم که در اسلام احکام و مسائلی وجود دارد که از محکمات اسلام می‎باشد و مطابق عقل و منطق نیز هست. در این گونه مسائل رعایت مصالح و شرایط زمانی و مکانی لزومی ندارد و شاید بی معنا باشد. به عنوان نمونه ربا در اسلام حرام است؛ بنابراین نمی توان گفت چون در زمان ما جهان ربا را قبول دارد ربا حلال است. حرمت ربا از محکمات اسلام می‎باشد و تفاوتی نمی کند که جهان و مردم آن را بپذیرند یا نپذیرند. ربا واقعا برای جامعه و اقتصاد آن زیانبار است و مفسده دارد. ولی در مقابل این احکام و مسائل که از محکمات می‎باشند، در اسلام احکام و موضوعات دیگری وجود دارد که خصوصیات زمان و مکان در آن نقش دارد و مجتهدی که می‎خواهد در این گونه مسائل نظر بدهد باید تیزبین و اهل تشخیص و دقت باشد. گاهی لازم است به خاطر دگرگون شدن برخی موضوعات و شرایط، در برخی احکام تجدیدنظر شود؛ و لازم است اهل خبره و کارشناسان نسبت به این موضوعات نظر مشورتی خود را بیان کنند.

ضرورت تخصصی شدن بخش های فقه

چون موضوعات و مسائل در زمان ما بسیار گسترده شده اند، می‎توان گفت که اساسا لازم است علم فقه به رشته های مختلفی تقسیم شود و هر مجتهد در رشته

ناوبری کتاب