آیت‌الله منتظری

"خطبه 152 - قسمت ششم"

منها:

"قد طلع طالع، و لمع لا مع، و لا ح لا ئح ، واعتدل مائل، واستبدل الله بقوم قوما و بیوم یوما، وانتظرنا الغیر انتظار المجدب المطر؛ و انما الائمة قوام الله علی خلقه، و عرفاؤه علی عباده، لا یدخل الجنة الا من عرفهم و عرفوه، و لا یدخل النار الا من أنکرهم و أنکروه."

در پایان درس گذشته این جمله حضرت را که می‎فرماید: "عالم اذ لا معلوم و رب اذ لا مربوب و قادر اذ لا مقدور" تا اندازه ای توضیح دادیم؛ ولی به نظر می‎رسد مطلب کاملا روشن نشده باشد. بنابراین در اینجا توضیحات بیشتری می‎دهیم. ممکن است این توضیحات در موارد دیگر نیز مورد استفاده قرار گیرد.

اشاره ای به مقولات دهگانه

فلاسفه، ماهیات ممکنه جهان را به ده مقوله تقسیم کرده و یکی از آنها را "مقوله جوهر" و نه مقوله دیگر را "مقولات عرضیه" نامگذاری کرده اند. ممکنات شامل همه هستی غیر از خداوند است؛ و هر ماهیت ممکنی، زیر نام یکی از مقولات عشر جای می‎گیرد. وجه نامگذاری آنها به مقوله این است که آنها در پاسخ به سؤال از چیستی اشیاء گفته می‎شوند. به تعبیر اصطلاحی به "ما یقال فی جواب ما هو" مقوله می‎گویند. مقولات عرضی عبارتند از: کم، کیف، أین، متی، فعل، انفعال، اضافه، وضع و جدة .