صفحه ۶۱

حضرت ترجیح دهند، معلوم می‎شود که بد روزگاری است و مردم آن گمراه شده اند. این است که حضرت با این جملات از دست مردم زمان خود گله و شکایت می‎کند.

"و الشر فیه الا اقبالا"

( و در آن، بدی جز روی آوردن [ نمی افزاید].)

عبارت کتاب ما "لا" ندارد، ولی در برخی نسخه ها "و لا الشر فیه" آمده است.سوره مدثر (74)، آیه 38. به هر حال عبارت "لا" داشته باشد یا نداشته باشد از لحاظ معنا تفاوتی نمی کند؛ چون اگر "لا" هم نباشد عطف به جمله قبلی است و معنایش یکی می‎شود.

در روزگاری که مردم قدر افراد با شخصیت خود را نمی شناسند و امثال معاویه را بر حضرت علی (ع) ترجیح می‎دهند، شر و بدی در آن نمی افزاید مگر روی آوردن را. به این معنا که شر و بدی در آن روزگار به جامعه اقبال می‎کند و هر چه بیشتر و گسترده تر می‎شود.

2 - افزایش طمع و تسلط شیطان

"و الشیطان فی هلا ک الناس الا طمعا"

( و شیطان در تباهی مردم جز طمع [ نمی افزاید].)

"الشیطان" عطف به "الخیر" در دو جمله قبل می‎باشد؛ یعنی شیطان در هلاکت و نابودی مردم زیاد نمی کند مگر طمع خودش را. به تعبیر دیگر طمع شیطان در تباه کردن مردم روز به روز زیادتر می‎شود. البته زور شیطان به بندگان خالص خداوند

ناوبری کتاب