آیت‌الله منتظری

صفات کمالیه خداوند

مقدمه ششم: صفات کمالیه ای که برای خداوند ذکر فرموده اند هشت صفت است؛ و همان طور که عرض کردیم به لحاظ این که ما غیر از هستی و حقیقت آن، واقعیت و حقیقت دیگری نداریم، تمام این صفات کمالیه به وجود بازگشت می‎کند. از طرف دیگر چون ذات خداوند هستی غیرمتناهی می‎باشد، بنابراین همین هستی غیرمتناهی عین علم غیرمتناهی و حیات غیرمتناهی و قدرت و دیگر صفات کمالیه غیرمتناهی است.

البته این دیدگاه را که به آن اشاره کردیم همه مذاهب اسلامی نپذیرفته اند و هر کدام دیدگاهی مخصوص دارند. به طور خلاصه در مورد صفات خداوند سه دیدگاه اصلی وجود دارد که عبارتند از:

1 - دیدگاه امامیه

دیدگاه امامیه همان است که تاکنون از آن بحث می‎شد. به این معنا که ما می‎گوییم خداوند حقیقت هستی است و از آنجا که صفات کمالیه حقیقت دارند و اعتباری نمی باشند و هر حقیقتی هم به هستی بازمی گردد، در نتیجه ذات خداوند عین صفات کمالیه است و این صفات کمالیه عین ذات او می‎باشد.

توضیح بیشتر این که لازم نیست در معنای مشتق حتما صفات، زائد بر ذات باشند. به عنوان مثال عالم بودن به این معنا نیست که یک ذاتی باشد و بعد یک صفت علم زائد بر آن ذات باشد تا آن ذات عالم شود؛ بلکه اگر ذات عین علم باشد به طریق اولی عالم است.

خلاصه ما امامیه معتقدیم که اطلاق صفات خداوند بر او به نحو حقیقت است و خداوند عین صفات کمالیه است.