در هر صورت با این که عنوان خطبه "مکاییل و موازین" انتخاب شده است، ولی در خود خطبه به طور مستقیم از کیل و وزن بحثی نمی شود. البته میتوان گفت در آنجا که حضرت میفرماید: "أین المتورعون فی مکاسبهم" به طور غیر مستقیم از کیل سخن گفته شده است.
بنابراین از طرف شرح کنندگان نهج البلاغه اشکال شده که چرا عنوان فوق برای این خطبه انتخاب شده است.
در پاسخ این اشکال دو احتمال را به عنوان جواب مطرح کرده اند:
الف - احتمال اول این که اصل خطبه طولانی تر بوده و در بخش هایی از آن درباره کیل و وزن هم مطالبی وجود داشته است، ولی سید رضی همه مطالب خطبه را نقل نکرده و بخش هایی را که درباره موضوع کیل و وزن بوده حذف کرده است.سوره هود (11)، آیه 58.
اگر این احتمال را به عنوان پاسخ بپذیریم، باید بگوییم در اینجا از طرف مرحوم سید رضی یک مقدار بی توجهی شده است؛ برای این که در خطبه مطلبی مناسب عنوان خطبه نیاورده است، و این خلاف بلاغت است.
ب - احتمال دوم که آن را بعضی از شرح کنندگان نهج البلاغه مطرح کرده اند این است که شاید یک عده از مردم به عنوان شکایت از بازاری ها نزد حضرت علی (ع) آمده باشند و اعتراض کرده اند که بازاری ها سر مردم کلاه میگذارند، پیمانه ها به اندازه نیست، سنگ و ترازوها خراب است و...؛ و حضرت به عنوان موعظه مردم این خطبه را ایراد فرموده اند.در بیشتر نسخه ها همین عنوان آمده است، ولی در نسخه عبده "والموازین" ذکر نشده است.
به هر حال در پاسخ اشکال فوق دو احتمال وجود دارد. اگر احتمال اول را بپذیریم، به سید رضی این اعتراض وارد است که وقتی شما برای خطبه عنوان
.jpg)
