صفحه ۵۲۷

"یتنافسون فی دنیا دنیة" یعنی: با همدیگر در دنیای پست در تنافس و رقابت هستند "و یتکالبون علی جیفة مریحة": و بر سر یک مردار بدبو با هم جنگ و ستیز دارند. زیرا که دنیا باطنش یک جیفه و مردار گندیده است.

در هر صورت این حکومت ها و حاکمان و پیروان آنان نسبت به دنیا و پول و مقام و قدرت آن با یکدیگر به رقابت می‎پردازند و بر سر مرده گندیده و بودار دنیا به جنگ و ستیز مشغول می‎شوند.

بیزاری جویی متقابل ستمگران و پیروان از یکدیگر

"و عن قلیل یتبرأ التابع من المتبوع، و القائد من المقود"

( و به زودی بیزاری می‎جوید پیرو از پیشوا، و پیشوا از پیرو.)

وقتی قدرت گروهی رو به تحلیل می‎رود و فتنه ها آغاز می‎شود و بتدریج قدرت و نیروی دیگری پیروز می‎شود، آنان که تا دیروز پیشوا و پیرو یکدیگر بوده اند به جان هم افتاده و از یکدیگر بدگویی می‎کنند. تا وقتی که باد به پرچم کسی باشد معمولا از او زیاد تعریف می‎شود، ولی وقتی آثار شکست پیدا می‎شود همه شروع به بدگویی از او می‎کنند. در زمان خودمان هم مشاهده کردیم کسانی را که چقدر از شاه تعریف و ثناگویی می‎کردند، ولی وقتی که کار به جاهای باریک کشید بعضی از آنان در خاطرات خود شروع به بدگویی از شاه کردند. قاعده دنیا همین است.

حضرت می‎فرماید: "و عن قلیل یتبرأ التابع من المتبوع، و القائد من المقود": به زودی آنان که پیرو هستند از قائد و پیشوای خود، و پیشوا نیز از پیروان خود بیزاری می‎جوید؛ و هر کسی گناه را تقصیر دیگری می‎گذارد.

در اینجا باید توجه داشته باشیم که "عن قلیل" (به زودی) که حضرت می‎فرماید، ممکن است در واقع هزار سال یا بیشتر طول بکشد که به نظر ما زمانی طولانی است، ولی از دیدگاه علی (ع) زمان زیادی به شمار نمی آید.

ناوبری کتاب