آیت‌الله منتظری

"سیر" معمولا به حرکت در شب گفته می‎شود؛ به همین دلیل به دنبالش سخن از چراغ می‎آید. پس اگر "سیر" در روز باشد، احتیاج به چراغ ندارد.

این بخش از خطبه به طور قطع درباره حضرت حجت (عج) می‎باشد. ابن أبی الحدید هم که سنی و معتزلی مذهب است می‎پذیرد که این بخش درباره حضرت ولی عصر (عج) می‎باشد. البته تفاوت در این است که ما معتقدیم حضرت مهدی (ع) هم اکنون وجود دارد و در غیبت به سر می‎برد، ولی ابن أبی الحدید می‎گوید: این در "سترة" یا پوشش بودن که در عبارت بعدی حضرت می‎آید عقیده شیعیان را ثابت نمی کند، بلکه ممکن است حضرت در همان آخرالزمان متولد شود و یک مدتی در پرده غیبت باشد و پس از آن ظهور کند.ر.ک : مرآة العقول، ج 3، ص 301، ذیل حدیث 6، باب الاشارة والنص علی الحسن بن علی (ع)، کتاب الحجة، اصول کافی، ج 1، ص 299؛ و منهاج البراعة، ج 9، ص 124. این احتمال ابن أبی الحدید درست نیست و بطلان آن در جای خود بیان شده است. و حتی شماری از علمای اهل سنت به گونه صریح و روشن قائل به تولد حضرت حجت (ع) شده اند و او را با ذکر نام و خصوصیات فرزند امام حسن عسکری (ع) دانسته اند، که حافظ ابوعبدالله محمد بن یوسف کنجی شافعی (متوفای 658) در کتاب "کفایة الطالب"سوره قصص (28)، آیه 77. و شمس الدین ابوالمظفر سبط بن جوزی (متوفای 654) در کتاب "تذکرة الخواص""الفتن" کتابی است نوشته ابن حماد (ت 229 ه' / 844 م) که بیشتر کتب ملاحم برگرفته از آن است. از آن جمله اند.

خلاصه حضرت می‎فرماید: "ألا و ان من أدرکها منا": آگاه باشید کسی از ما اهل بیت که به دیدار آن فتنه ها رسیده و آن را درک می‎کند "یسری فیها بسراج منیر": سیر می‎نماید در آن با چراغی روشن "و یحذو فیها علی مثال الصالحین": و رفتار می‎کند در آن بر همان گونه که صالحین عمل کرده اند.