آیت‌الله منتظری

"اضمحل فی الجو متلفقها، و عفا فی الارض مخطها"

( که متراکم از آن ابر در فضا نابود گشته، و نشانه آن بادها در زمین از بین رفته است.)

"اضمحل" به معنای نابود شدن می‎باشد.

این دو جمله به صورت لف و نشر مشوش است؛ به این معنا که "اضمحل..." مربوط به "غمام"، و "عفا..." مربوط به "ریاح" می‎شود.

حضرت می‎فرماید: ما در سایه بادها و ابرها زندگی می‎کنیم؛ "اضمحل فی الجو متلفقها": ابرهایی که متراکم و به یکدیگر چسبیده بود از هم باز و تمام شده است "و عفا فی الارض مخطها": و همچنین بادهایی که این طرف و آن طرف وزید و اثری از خود باقی گذاشت پس از مدتی همه آثار آن از بین رفت و نابود شد.

این جملات کنایه از این است که ای مردم بدانید زندگی ما در پناه باد و باران و ابر و شاخه های درختان و این گونه اموری است که به سرعت در حال تغییر و نابود شدن هستند. بنابراین ما نیز به دنبال آنها در حال تغییر و در پایان هم رفتنی هستیم.

البته بعضی ها مراد از "أغصان" (شاخه ها) را عناصر چهارگانه وجود انسان دانسته اند که عبارت از آب و خاک و آتش و هوا می‎باشد؛ ولی به نظر ما این مطلب چندان صحیح نیست. مقصود اصلی حضرت این است که ابر و باد و سایه شاخه های درختان اموری هستند زودگذر، و ما نیز در پناه و در سایه همین امور زودگذر زندگی می‎کنیم؛ بنابراین وقتی آنها رفتند ما هم می‎رویم.

تن بی جان امام (ع) و نمود عبرتها

"و انما کنت جارا جاورکم بدنی أیاما، و ستعقبون منی جثة خلاء"

( و جز این نیست که من همسایه ای بودم که روزهایی بدنم در همسایگی شما بود، و به زودی از من پیکری تهی در پی خواهید داشت.)