صفحه ۴۳۷

"محتسبون" یعنی کسانی که حساب شده و حسبة لله و برای رضای خدا کار خیر انجام می‎دهند.

پیشگویی پیامبراکرم 6 درباره آن

"فقد سنت لهم السنن، و قدم لهم الخبر"

( پس به تحقیق روشها برای آنان آشکار گردیده، و این خبر برای آنان پیشگویی شده است.)

سنت های خدا برای کسانی که به ناحق جنگ می‎کنند و یا برای کسانی که برای رضای خدا در مقابل آنان مبارزه می‎کنند روشن و آشکار شده است. به تعبیر دیگر روش حق از ناحیه خداوند تشریح شده است و این روشها برای "فئة باغیة" و نیز برای "محتسبون" هر دو آشکار گردیده است. علاوه بر آن خبر این طغیانگری به هر دو گروه طغیانگر و مسلمانان واقعی داده شده است. مقصود از این جمله همان خبرهایی است که پیامبراکرم (ص) در مورد سگ های حوئب و پارس کردنشان در برابر یکی از زنان خود گوشزد فرموده بود؛ و نیز روایاتی که از آن حضرت در مورد قیام ناکثین علیه امیرالمؤمنین (ع) نقل شده بود. دو سه روایت در این باره وجود دارد که یکی از آنها چنین است:

"قال رسول الله (ص) لام السلمة : اشهدی علی، أن علیا یقاتل الناکثین و القاسطین و المارقین"شرح نهج البلاغه ابن أبی الحدید، ج 9، ص 110. "پیامبراکرم (ص) به ام سلمه فرمود: گواه من باش که علی (ع) با ناکثین و قاسطین و مارقین جنگ و مبارزه خواهد کرد." مقصود از "ناکثین" همین اصحاب جمل هستند که ابتدا با علی (ع) بیعت کردند و بعد بیعت خود را نکث کرده و شکستند. "قاسطین" هم به معنای ظالمین یا ستمگران می‎باشد. برای این که "قسط" هم به معنای عدالت می‎آید و هم به معنای ظلم؛ و مقصود از قاسطین در این روایت،

ناوبری کتاب