صفحه ۳۷۹

ترس و واهمه نداشته باش زیرا اسلام نابود نمی شود؛ برای این که پیروزی اسلام با زور و قلدری نبوده است. پیروزی اسلام به وسیله حقانیت خود آن و استقامت و پایداری مسلمانان حاصل شده است. پیروزی اسلام بر اثر زیادی جمعیت نبوده، بلکه ایمان آنها در پیروزی اسلام نقش تعیین کننده داشته است.

حضرت در ادامه پیشنهاد خود، خلیفه را به عنوان فرمانده لشکر، به نخی که داخل دانه های تسبیح می‎باشد تشبیه می‎کند و می‎فرماید: همان طور که نظام تسبیح به آن نخ می‎باشد و اگر آن نخ پاره شود نظم دانه ها از بین رفته و دانه ها از یکدیگر جدا می‎گردند، خلیفه هم به عنوان فرمانده لشکر باید در مرکز خود بین نیروها ساماندهی و نظم ایجاد کند، و اگر پرچمدار و رئیس در مقر خود نباشد تمام نیروها متفرق می‎شوند و مسلمانان شکست می‎خورند.

خلاصه حضرت در مقابل پیشنهاد طلحه که بیشتر تملق گفت و عثمان که معتقد بود باید همه جا را از نیرو خالی کرد و همه را برای جنگ فراخواند، چنین نظراتی را ارائه فرمود.همان، ج 3، ص 203 و بعد آن.

علت پیروزی ها و شکست های گذشته مسلمانان

"ان هذا الامر لم یکن نصره و لا خذلانه بکثرة و لا قلة"

( همانا یاری و خواری این امر به سبب زیادی [ جمعیت ] یا اندک بودن آن نبوده است.)

کلمه "أمر" معمولا در لسان قرآن و روایات به حکومت و امور اجتماعی اسلام اطلاق شده است. بر این اساس حضرت می‎فرماید: نصرت و پیروزی اسلام و یا شکست آن به واسطه زیاد بودن جمعیت پیروان و یا اندک بودن آنان نبوده است.

ناوبری کتاب