صفحه ۲۹۷

پنهان نمی ماند و یک روز حقیقت روشن می‎شود و کشف خلاف می‎گردد و کسی که حرف باطل را پذیرفته و علیه یک بیچاره ای اقدام کرده است آبرویش می‎رود. از طرف دیگر نسبت به بندگان و کردار و گفته های آنان چون خداوند شنوا و گواه است، ممکن است شما به خاطر بی توجهی و ترتیب اثر دادن به حرف باطل مورد غضب خداوند واقع شوید.

"و باطل ذلک یبور": و باطل در نهایت از بین می‎رود؛ "والله سمیع و شهید": و خدا شنونده و گواه است؛ و سخنان باطلی را که گفته می‎شود می‎شنود و بر آن گواه است و انتقام مظلوم را از ظالم می‎ستاند و بالاخره حقیقت را برای مردم روشن می‎کند.

فاصله میان حق و باطل

"أما انه لیس بین الحق و الباطل الا أربع أصابع"

( آگاه باشید که بین حق و باطل جز چهار انگشتان نیست.)

این مضمون که می‎فرماید: بین حق و باطل چهار انگشت فاصله وجود دارد، علاوه بر این خطبه در موارد دیگری نیز ذکر شده است. البته در برخی از روایات در تفاوت میان "ایمان" و "یقین" ایمان این گونه تعریف شده است که انسان به شنیده هایی که ندیده است ایمان بیاورد. از جمله نقل می‎کنند که امیرالمؤمنین (ع) از امام حسن (ع) سؤال فرمود: تفاوت بین ایمان و یقین چیست ؟ امام حسن (ع) در جواب فرمودند: ایمان آن است که ما چیزی را بشنویم اما نبینیم و بر اساس همان شنیدنی های قطعی ایمان بیاوریم، مانند اعتقاد به قیامت که ندیده ایم ولی ایمان به آن داریم؛ اما یقین آن است که چیزی را با چشم خود ببینیم. اصطلاح امام حسن (ع) در روایت این است که

ناوبری کتاب