صفحه ۲۹۶

بنابراین معنا بر طبق عبارت فوق چنین می‎شود: کلام مردم به هر حال اثر می‎گذارد، ولی شما نباید به آن ترتیب اثر دهید. در حقیقت می‎خواهد بفرماید که: ممکن است یک حرف باطل مدتها اثر کند، پس شما درباره رفیق خود به هر سخنی گوش ندهید و اثری بر آن مترتب نکنید. به تعبیر دیگر درست است که سخن اثر خود را می‎گذارد ولی شما مواظب باشید که حرف باطل در دلتان اثر نکند.

شاعر درباره تأثیر سخن نادرست می‎گوید:

جراحات السنان لها التیام ____و لا یلتام ما جرح اللسان نهج الفصاحة، شماره 2149؛ مسند الدارمی، ج 3، ص 1793، حدیث 2769.

زخم ها و جراحات سرنیزه ها مداوا و خوب می‎شود، ولی جراحتی که از سخن ناحق بر دل کسی می‎نشیند التیام و درمان ندارد.

خلاصه سخن غیبت کننده و سخن چین درباره دوست شما به طور طبیعی اثرگذار است؛ ولی مواظب باش که شما نسبت به آن ترتیب اثر ندهید.

سخنان باطل و آشکار شدن حقایق

"و باطل ذلک یبور، والله سمیع و شهید"

( و نادرستی سخن از بین می‎رود؛ و خداوند شنوا و گواه است.)

وقتی سخن باطلی گفته می‎شود و شما هم می‎پذیرید و به آن ترتیب اثر می‎دهید، بتدریج واقعیت ها روشن می‎شود و علاوه بر غیبت کننده آبروی شما هم که غیبت را شنیده و به آن ترتیب اثر داده اید می‎ریزد. برای این که به هر حال خورشید زیر ابر

ناوبری کتاب