حضرت علی (ع) در این جملات میفرماید: گمان نکنید که هر کس سخنی گفت باید حرف او را وحی منزل پنداشت، بلکه بسیاری از سخنان برای هدفهایی گفته میشود که نتیجه صوابی در پی ندارد؛ مانند تیرهایی که تیرانداز آنها را پرتاب میکند ولی به درستی به هدف اصابت نمی کند. پس همان طور که هر تیری به هدف خود اصابت نمی کند، هر حرفی هم معلوم نیست درست باشد؛ بلکه بسیاری از آنها خلاف واقع است. به این معنا که گوینده یا اشتباه کرده یا از روی حسادت حرف زده و یا تضاد منافع دنیوی باعث دروغ گفتن و تهمت زدن او نسبت به دیگران شده است.
"و یحیل الکلا م"
( و سخن از راه حق منحرف میشود.)
این عبارت را به چهار صورت خوانده اند:
1 - "یحیل الکلا م"؛ یعنی: کلام از راه حق منحرف میشود. "حال الکلام" به معنای "تغیر عن وجه الحق" است.
2 - "یحیل الکلام"؛ اگر عبارت این طور باشد از ماده "احال، یحیل" است. "احال الرجل فی منطقه" یعنی: آن شخص در سخن خود حرفهای محال و خلاف واقع میزند. به نظر میرسد عبارت نباید به این صورت باشد. برای این که معنای آن در این جمله یک مقدار دور از ذهن میزند، مگر این که "الکلام" را مفعول بدانیم و یک ضمیر در "یحیل" تقدیر بگیریم که به "رجل" برگردد؛ ولی اینجا رجلی نداریم که ضمیر را به او برگردانیم.
3 و 4 - "یحیک الکلا م" و "یحیک الکلا م"؛ این دو عبارت هم معنایش درست است و هم در بعضی از نسخه ها نقل شده است. "حاک فیه السیف" یا "أحاک فیه السیف" به معنای اثر گذاشتن شمشیر در چیزی میباشد.
.jpg)
