آیت‌الله منتظری

خلیفه دوم و تعیین شورا

این خطبه تنها بخشی از سخنان آن حضرت است که در زمان برگزاری شورای تعیین خلیفه ایراد فرموده و مرحوم سید رضی آن را نقل کرده است. می‎دانید که وقتی عمر - خلیفه دوم - می‎خواست از دنیا برود، تعیین خلیفه بعد از خود را به شورایی واگذار نمود که شش نفر عضو آن بودند و یکی از آن شش نفر هم امیرالمؤمنین (ع) بود. عمر می‎دانست که نمی تواند در این شورای تعیین شده حضرت علی (ع) را قرار ندهد. بنابراین آن حضرت را یکی از اعضای شورا قرار داد ولی به صورتی عمل کرد که به هر حال آن حضرت انتخاب نشود. این است که گفت: اگر شورا در انتخاب خلیفه توافق کردند، که به آن عمل می‎شود؛ ولی اگر سه نفر فردی را انتخاب و سه نفر دیگر فرد دیگری را انتخاب کردند، آن سه نفری حق انتخاب دارند و رأی آنان اجرا می‎شود که عبدالرحمن بن عوف جزء آنان باشد. عمر می‎دانست که عبدالرحمن با امیرالمؤمنین (ع) مخالف است؛ بنابراین مهره های شورا را به گونه ای انتخاب و برنامه ریزی کرد که احتمال انتخاب علی (ع) کم بلکه قریب به صفر باشد.بحارالانوار، ج 31، ص 551.

اشاره امام (ع) به سوابق خود

امیرالمؤمنین (ع) در آن شورای مخصوص با آن افرادی که اکثرا مخالف او بودند، سخنانی دارد که مرحوم سید رضی تنها بخشی از آن را نقل کرده است. حضرت در این خطبه، از خود و سابقه اش می‎گوید. برای این که گاهی انسان مجبور می‎شود در برابر حق کشی ها و ناسپاسی ها مقداری از سابقه خویش را بگوید تا حداقل در تاریخ بماند. نقل می‎کنند که مرحوم مدرس در زمان رضا پهلوی مجبور شد از خود دفاع