آیت‌الله منتظری

می‎کنند نگویند اگر ما هم حکومت می‎کردیم مانند آنان و به روش آنان حکومت کرده و عدالت را برقرار می‎ساختیم؛ و پروردگار فرموده: عاقبت برای متقین است."

این نکته اخیر روایت قابل توجه است که می‎فرماید: به هر حال پیش از حکومت حضرت حجت (عج) همه طوایف و اقشار اجتماعی و همه مکتب های مدعی تأمین عدالت و حقوق بشر به نوعی حکومت را به دست می‎گیرند و ناتوانی خود را از برقراری عدالت واقعی نشان می‎دهند و آن وقت نوبت ما می‎شود.

البته ممکن است کسی سؤال کند: چرا امیرالمؤمنین (ع) در زمان خود نتوانست حکومتی مانند حکومت حضرت حجت (عج) برقرار فرماید و این مسأله تا ظهور آن حضرت تأخیر افتاده است ؟

در جواب باید گفت: شرایط اجتماعی در هر زمان تفاوت می‎کند. در زمان امیرالمؤمنین (ع) مردم هنوز آمادگی لازم را پیدا نکرده بودند و در نتیجه حضرت علی (ع) نتوانست آن قدرت لازم را پیدا کند. در صورتی که در زمان امام زمان (عج) شرایط اجتماعی و سیاسی و دیگر شرایط به طور کامل فراهم می‎گردد و آن حضرت می‎تواند با اقتدار و با فراهم آمدن زمینه های کافی به حکومت و دادگستری بپردازد.

روایتی از امام صادق (ع) در منهاج البراعة مشاهده کردم که می‎توان آن را قرینه ای بر همین معنا به حساب آورد. در این روایت راوی از امام صادق (ع) سؤال می‎کند که چرا عثمان که بر باطل بود شکست خورد و علی (ع) هم که بر حق بود شکست خورد، ولی ابوبکر و عمر تا زمان مرگ به حکومت خود ادامه دادند؟ امام صادق (ع) در پاسخ می‎فرماید: امور دنیا و شرایط اجتماعی و سیاسی طوری بوده است که اگر کسی باطل خالص بود مانند عثمان، مردم طاقت نیاورده و بر ضد او قیام می‎کردند؛ و اگر مانند حضرت علی (ع) نیز حق محض بود، مردم با او همراهی نمی کردند و طاقت نداشتند؛ ولی ابوبکر و عمر بخشی از حق و بخشی از باطل را گرفته و با هم مخلوط کرده و بر