صفحه ۲۵۳

"خطبه 138 - قسمت سوم"

منها:

"کانی به قد نعق بالشام، و فحص برایاته فی ضواحی کوفان، فعطف الیها عطف الضروس، و فرش الارض بالرؤوس، قدفغرت فاغرته، و ثقلت فی الارض وطاته، بعید الجولة ، عظیم الصولة . والله لیشردنکم فی أطراف الارض حتی لا یبقی منکم الا قلیل کالکحل فی العین، فلا تزالون کذلک حتی تؤوب الی العرب عوازب أحلا مها."

بخش دوم خطبه 138 از نهج البلاغه عبده را در درس گذشته خواندیم؛ ولی دو نکته باقی مانده است که لازم است توضیح بیشتری داده شود:

یادآوری دو نکته

الف - شیرینی اولی جنگ و تلخی پایانی آن

نکته اول درباره این جمله حضرت امیر(ع) است که فرمود: "حلوا رضاعها علقما عاقبتها": جنگ در ابتدا شیرین و در نهایت تلخ و ناگوار است.

به نظر ما این جمله می‎تواند حاکی از یک حقیقت کلی در همه جنگ ها و یا حداقل اکثر آنها باشد. به این معنا که معمولا وقتی جنگی آغاز می‎شود، مردمی که مورد حمله قرار می‎گیرند نسبت به دین و سرزمین و مال و ناموس خود علاقه مند هستند و با این احساسات از خود حماسه نشان می‎دهند، مخصوصا اگر عقیده داشته باشند که

ناوبری کتاب