آیت‌الله منتظری

در جنگ جمل پای شتری که او بر آن سوار بود قطع می‎شود، تعداد زیادی می‎آیند که خود را جای پای شتر قرار دهند تا شتر و شترسوار همچنان برپا بمانند. هفتاد نفر محافظ شتر عایشه بودند که شتر و خانم شترسوار را از سقوط حفظ کنند و همگی کشته شدند.در شرح نهج البلاغه ابن أبی الحدید (ج 9، ص 35) گفته: "حسی" آبی که در شنزار باشد و به وسیله حفاری بیرون آورده شود، ولی از کتب لغت استفاده می‎شود که "حسی" به خود شنزاری که در آن آب باشد اطلاق می‎گردد. با این که جان مردم برایشان بسیار ارزش دارد ولی در راه عایشه بسیاری از آنان جان دادند؛ که عمدتا بر اثر تبلیغاتی بود که بر روی مردم عوام انجام می‎شد. این جنبه عوامی گری همیشه در بین مردم رواج داشته و اسلام همیشه گرفتار مردم نادان و عوام بوده است. از عبارت: "و أسرع الناس الی فتنة یعرب بن منیة" معلوم می‎شود که افزون بر آن سه تن، یعرب بن منیة نیز در ایجاد فتنه دخالت داشته است.

حضرت پس از این فرمایشات، به همان عباراتی می‎رسند که روز گذشته از نهج البلاغه خواندیم که می‎فرمود: "والله ما أنکروا علی منکرا".

بخش دوم این خطبه با "منه" شروع می‎شود. البته در نهج البلاغه عبده "منها" نوشته شده است که صحیح نیست. برای این که هر جا در ابتدا آمده باشد: "و من خطبة له (ع)"، "منها" صحیح است؛ ولی وقتی می‎گوید: "و من کلام له (ع)"، دیگر در ادامه نباید "منها" بیاورد، زیرا ضمیر مؤنث به "کلام" برنمی گردد.

به هر حال در ادامه مطالبی که روز گذشته خواندیم به این فراز از خطبه می‎رسیم که می‎فرماید:

اقبال و اصرار مردم بر بیعت با علی (ع)

"فاقبلتم الی اقبال العوذ المطافیل علی أولا دها، تقولون: البیعة البیعة !"

( پس رو آوردید به طرف من مانند روآوردن مادران نوزاییده صاحب فرزند به فرزندان خود، در حالی که بیعت بیعت می‎گفتید.)