صفحه ۱۸۱

قلیل لا یمتنعون": و آنان را منع کرد، یعنی از دشمن حفظ فرمود در حالی که کم بودند و نمی توانستند دشمن را برطرف کنند؛ "حی لا یموت": آن خدا اکنون نیز زنده است و هیچ گاه نمی میرد. پس در حال حاضر و در آینده نیز اسلام را یاری و حفظ خواهد کرد.

توصیه به عدم حضور خلیفه در جنگ با روم

"انک متی تسر الی هذا العدو بنفسک فتلقهم فتنکب لا تکن للمسلمین کانفة دون أقصی بلا دهم، لیس بعدک مرجع یرجعون الیه"

( به درستی که تو هر گاه خود به سوی این دشمن حرکت نموده و با آنها ملاقات نمایی پس شکسته و سرنگون شوی، برای مسلمانان تا دورترین شهرهای آنها محافظی نمی باشد؛ و بعد از تو مرجعی که به آن مراجعه نمایند نیست.)

"کانفة" از ماده "کنف" به معنای حفظ و صیانت است.

حضرت به لحاظ این که خیر اسلام و پیروزی مسلمین را می‎خواهد، در آن شرایط با رفتن عمر به صحنه جنگ مخالفت می‎کند و خطاب به او می‎فرماید: تو به عنوان پرچمدار اسلام اگر به طرف دشمن و پادشاه روم حرکت کنی و بعد با آنان روبرو شده و احیانا در صحنه جنگ شکست خورده و یا کشته شوی، مسلمانان دیگر پناهگاهی ندارند تا شهرهای دوردست خود را حفظ کنند، و مرجع و فرماندهی برای آنان باقی نمی ماند تا با گردآوری نیروهای تازه نفس به جنگ با دشمن ادامه دهند و او را مغلوب سازند. پس تو نباید خودت شخصا به میدان جنگ بروی و با آنان رودررو شوی. برای این که دشمن تصمیم دارد برای پیروزی بر مسلمین ابتدا فرمانده و فرماندهی آنان را نابود سازد، و اگر تو به عنوان فرمانده لشکر و خلیفه مسلمین در جنگ کشته شوی شهرهای دوردست و سرحدات کشور اسلامی دچار آشفتگی می‎شود و احیانا به دست دشمن افتاده یا دچار هرج و مرج می‎شوند.

ناوبری کتاب