آیت‌الله منتظری

"و ینطق بعضه ببعض، و یشهد بعضه علی بعض"

( و بعضی از آن به وسیله بعضی دیگر به سخن می‎آید، و برخی از آن بر برخی دیگر گواهی می‎دهد.)

برخی آیات در قرآن وجود دارند که در مرحله بدوی و بدون تعمق مشکل به نظر می‎رسند و متشابه هستند، ولی آیات دیگر آنها را شرح می‎کنند؛ و افزون بر آن برخی آیات گواه و شاهد معنای برخی آیات دیگر می‎باشند. بنابراین نباید به برخی آیات تمسک کرد و از دیگر آیات غفلت نمود؛ بلکه باید آنها را در کنار یکدیگر قرار داد تا معنا و تفسیر آنها روشن شود.

"ینطق بعضه ببعض": کتاب خدا بعضش مفسر بعض دیگر است؛ "و یشهد بعضه علی بعض": و بعضی از کتاب گواهی بر بعض دیگر است. برخی از آیات قرآن برخی را تفسیر می‎کند و باید آنها را با یکدیگر سنجید.

"و لا یختلف فی الله، و لا یخالف بصاحبه عن الله"

( و [ آیات قرآن ] در مورد خداوند اختلاف ندارد، و همراه خود را از خدا جدا نمی کند.)

قرآن کریم به گونه ای است که در همه جای آن در مورد خدا هماهنگ سخن گفته است. این طور نیست که در جایی یا در آیه ای مردم را به خدا سوق داده باشد ولی در جای دیگر به غیر از خدا دعوت کرده باشد. داستانها و امثال و حکم قرآن نیز هماهنگ است. "و لا یختلف فی الله": و نمی توان آیاتی را در قرآن یافت که در مورد خداوند اختلاف داشته باشند؛ "و لا یخالف بصاحبه عن الله": و قرآن رفیق و مصاحب خود را از خدا جدا نمی کند. یعنی این طور نیست که قرآن تلاوت کننده و یا مفسر خود را از خداوند به سوی دیگر و یا جای دیگر منحرف و متمایل کند.

این بخش هم تمام شد. به نظر ما عبارت بعد بخش دیگری از این خطبه است، و احتمال دارد مطالبی در این میان بوده که حذف شده باشد؛ ولی کلمه "منها" که حاکی از جدایی مطالب باشد در اینجا ذکر نشده است.