آیت‌الله منتظری

"الاشجار الناضرة" فاعل "سجدت" است.

درختان و موجودات دیگر خداوند را سجده می‎کنند. البته در این که سجده کردن جمادات به چه معناست اختلاف نظر وجود دارد. حداقل این است که بگوییم مقصود سجده تکوینی است که همان تسلیم و رام بودن در مقابل خداوند می‎باشد. البته بسیاری و از جمله مرحوم صدرالمتألهین معتقدند که واقعا موجودات به طور کلی یک نحو علم و شعور دارند و خداوند را تسبیح می‎کنند. مرحوم صدرالمتألهین می‎فرماید: وجود و هستی عین کمال است و همه کمالات هم به وجود برمی گردد. و علم هم جزء کمالات است، و در نتیجه هر موجودی به همان اندازه که بهره ای از وجود دارد از علم و شعور هم بهره مند است. جمادات چون جنبه وجودی آنها ضعیف است شعورشان هم ضعیف می‎باشد؛ و موجودات مجرد به لحاظ این که قوی هستند شعورشان هم بیشتر است.(الخناس الذی یوسوس فی صدور الناس )؛ سوره ناس (114)، آیات 4 و 5.

از طرف دیگر قرآن کریم هم می‎فرماید: (و ان من شئ الا یسبح بحمده ولکن لاتفقهون تسبیحهم ) وسائل الشیعة، ج 11، ص 353 (= ج 16، ص 66، وسائل 30 جلدی)، کتاب الجهاد، أبواب جهاد النفس، باب 85، حدیث 7؛ و آیه 135 سوره آل عمران (3). "هیچ چیز نیست جز آن که خداوند را همراه با ستایش تسبیح می‎کند ولکن شما تسبیح آنها را نمی فهمید."

درباره سجده موجودات نیز قرآن می‎فرماید: (و لله یسجد ما فی السماوات و ما فی الارض ) صدرالمتألهین الشیرازی، تفسیر القرآن الکریم، ج 7، ص 145 و 146، ذیل آیه اول از سوره جمعه. "آنچه در آسمانها و زمین است برای خداوند سجده می‎کنند."

سنگ ریزه ها نیز حرف می‎زنند و تسبیح خدا می‎گویند؛ البته برای شنیدن سخنان