صفحه ۱۱۶

خشن بود.سوره یونس (10)، آیه 35. لذا حضرت یکی از شرایط حاکم و فرمانروای اسلامی را خشن و تندخو نبودن او می‎داند.

اگر والی خشن و دارای اخلاق تند باشد، با کوچک ترین چیزی عصبانی و ناراحت می‎شود و به فکر انتقام می‎افتد. علاوه بر آن مردم معمولا نیاز دارند تا احتیاجات و مسائل خود را با حاکم در میان بگذارند، اگر حاکم تندخو باشد مردم از ملاقات او و طرح نیازهای خود با او خودداری می‎کنند، در نتیجه او از گرفتاریهای مردم بی خبر مانده و تلاشی برای رفع مشکلات مردم نمی کند، و مردم هم بتدریج از حاکمیت جدا شده و به زنده باد و مرده باد می‎پردازند.

البته در معنای عبارت: "فیقطعهم بجفائه" دو احتمال وجود دارد:

الف - این که حاکم تندخو با خشونت و تندی خود مردم را از حاکمیت جدا می‎کند.

ب - این که حاکم تندخو مردم را دو گروه کرده و از هم جدا می‎نماید و گروهی را که طرفدار او هستند کمک می‎کند و گروه مخالف را تهدید کرده و آزار می‎رساند.

4 - ترس و تجاوزگری

"و لا الخائف للدول [ و لا الحائف للدول ] فیتخذ قوما دون قوم"

( و نه فردی ترسو از دولت ها [ و نه فردی بیدادگر در تقسیم مال ] تا گروهی را بر گروهی دیگر برگزیند.)

این عبارت به دو صورت نقل شده است:شرح نهج البلاغه ابن أبی الحدید، ج 1، ص 18.

ناوبری کتاب