آیت‌الله منتظری

در توضیح این عبارت ابتدا باید چند مطلب به عنوان مقدمه ذکر شود:

نخست این که وقتی حضرت می‎فرماید: شما دانستید که حاکم اسلامی باید دارای شرایطی باشد، این سؤال مطرح می‎شود که این مطلب را از کجا دانستیم ؟ آیا از طریق آیات قرآن دانستیم یا از طریق روایات و سنت پیامبراکرم (ص) و یا از راه عقل و فطرت به این نتیجه رسیدیم ؟

به طور کلی در قرآن آیاتی وجود دارد که می‎توان در مورد شرایط حاکم و فرمانروای مسلمین به آنها تمسک کرد. در سنت پیامبر(ص) و روایات اهل بیت (ع) نیز، مطالبی که بتوان از آنها در مورد این موضوع استفاده کرد اندک نیست. افزون بر آن وجدان و فطرت و عقل انسان نیز چنین حکم می‎کند که فرمانروای جامعه اسلامی باید دارای شرایطی ویژه باشد.سیره ابن هشام، ج 1، ص 262 تا 264.

ما در اینجا در نظر نداریم که آیات مربوط به این موضوع را بحث کنیم، ولی به طور اجمال عرض می‎کنیم که از آیات قرآن می‎توان برخی از شرایط لازم و ضروری حاکم اسلامی را به دست آورد.

به عنوان نمونه قرآن کریم می‎فرماید:

الف - (أفمن یهدی الی الحق أحق أن یتبع أمن لا یهدی الا ان یهدی فما لکم کیف تحکمون ) ر.ک : أسد الغابة، ج 3، ص 414؛ الاصابة فی تمییز الصحابة، ج 2، ص 487 در ترجمه عفیف کندی؛ و تاریخ طبری، ج 2، ص 56. "پس آیا کسی که به سوی حق هدایت می‎کند سزاوارتر است پیروی شود یا آن کس که هدایت نمی یابد مگر این که هدایت شود؛ پس شما را چه شده است، چگونه حکم و قضاوت می‎کنید؟"

از این آیه حداقل به دست می‎آید که کسی باید هدایت و رهبری جامعه را به عهده گیرد که خود هدایت شده باشد.