آیت‌الله منتظری

5 - (یوم تبدل الارض غیر الارض والسماوات ) سوره انبیاء (21)، آیه 104. "روزی که زمین به زمینی دیگر دگرگون شده و آسمانها نیز چنان شوند."

این آیه نیز دلالت دارد که برای برپایی قیامت، زمین و آسمانها و نظام عالم طبیعت دگرگون می‎شوند و همه چیز درهم می‎ریزد.

از مجموع این آیات و آیه های مشابه فهمیده می‎شود که این دنیا و نظم حاکم بر آن هنگام برپایی قیامت برچیده می‎شود، و این درهم ریختگی هم اختصاص به کره زمین ندارد بلکه شامل نظام طبیعت می‎گردد، و اساسا در قیامت آفرینش جدیدی صورت می‎گیرد.

حضرت علی (ع) نیز در این سخنان خود به همین تغییر و تحولها اشاره دارند؛ و در ادامه می‎فرمایند:

"و قلع جبالها و نسفها، و دک بعضها بعضا من هیبة جلالته و مخوف سطوته"

( و کوههای زمین را می‎کند و از جا در می‎آورد، و بعضی کوهها بعضی دیگر را درهم می‎کوبند از شکوه بزرگی خداوند و ترس ابهت او.)

"نسف" به معنای از جا کندن است و در حقیقت بیان همان "قلع" می‎باشد.

عبارت: "دک بعضها بعضا" یعنی: بعضی کوهها بعضی دیگر را درهم می‎کوبند، به صورت "دک بعضها بعضا" هم خوانده شده است؛ معنای عبارت دوم این است که خداوند بعضی از آنها را با بعضی دیگر درهم می‎کوبد. البته با توجه به ادامه عبارت که می‎فرماید: "من هیبة جلالته و مخوف سطوته" احتمال اول اصح به نظر می‎رسد.

اراده خدا و علل طبیعی

نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که همه این دگرگونی ها قبل از قیامت به