صفحه ۹۲

انتقال به عالم برزخ

"ثم حملوه الی محط [ مخط] فی الارض، و أسلموه فیه الی عمله، وانقطعوا عن زورته"

( سپس او را حمل می‎کنند تا محل فرود آمدن [ به سوی حفره ای ] در زمین، و در آنجا او را به عملش واگذار می‎کنند، و از دیدار او جدا می‎شوند.)

"محط" از ماده "حط" و به معنای منزل و محل فرود است. البته بعضی از نسخه های نهج البلاغه "مخط" نوشته اند. اگر "مخط" باشد به معنای حفره و گودال است، به این اعتبار که جای قبر را ابتدا خط کشیده و مشخص می‎نمایند و پس از خط کشیدن آن را حفر می‎کنند.

"ثم حملوه": سپس او را حمل می‎کنند "الی محط فی الارض": به سوی یک فرودگاهی در زمین. جایی که محل پایین آمدن اوست که همان قبرش می‎باشد. "و أسلموه فیه الی عمله": و در آنجا او را به عمل خودش واگذار می‎کنند. اگر عمل او در زندگی خوب بوده قرین سعادت و بهشت و خوشبختی می‎شود؛ و اگر ظلم و تعدی کرده باشد قرین عذاب و گرفتاری می‎شود. "وانقطعوا عن زورته": و از زیارت او منقطع می‎شوند؛ یعنی دیگر نمی توانند او را ببینند و مشاهده کنند.

فرا رسیدن قیامت و آفرینش جدید

"حتی اذا بلغ الکتاب أجله، والامر مقادیره"

( تا این که کتاب خلقت به پایانش رسیده، و امر به مقدراتش برسد.)

"کتاب" به معنای نوشته است و مراد از آن، کتاب خلقت است که کتاب تکوینی

ناوبری کتاب