آیت‌الله منتظری

البته خود مال در اختیار وارث و یا دیگران قرار می‎گیرد و آنان هستند که از آن استفاده می‎کنند.

پشیمانی و آرزوی غافلان در آستانه مرگ

"فهو یعض یده ندامة علی ما أصحر له عند الموت من أمره، و یزهد فیما کان یرغب فیه أیام عمره"

( پس از روی پشیمانی دست خود را می‎گزد برای آنچه که هنگام مرگ برای او آشکار شده است، و نسبت به آنچه در دوران زندگانی اش به آن رغبت می‎نمود بی میل می‎گردد.)

"یعض" از ماده "عض" به معنای گاز گرفتن است. و "أصحر" لازم بوده و از ماده "صحرا" به معنای ظاهر و آشکارشدن است. انسان در شهر که باشد تقریبا در وسط خیابان ها و کوچه ها و خانه ها پوشیده است، ولی هنگامی که به صحرا می‎رود ظاهر و آشکار می‎شود. "مسافر" نیز که به این نام خوانده شده برای این است که بیابانی و ظاهر می‎شود، زیرا "سفر" هم به معنای آشکار شدن است.

"فهو یعض یده ندامة": پس او از روی ندامت و پشیمانی دست خود را گاز می‎گیرد. نصب "ندامة" برای این است که مفعول له حصولی می‎باشد؛ یعنی "للندامة". پشیمان می‎شود که چرا ما واجبات مال خود را نپرداختیم و چرا حق الناس را به صاحبانشان رد نکردیم تا در این شرایط بدهکار و گرفتار نباشیم و در این حال انگشت ندامت به دندان می‎گیرد.

"علی ما أصحر له عند الموت من أمره": بر کار و سرنوشت خود که هنگام مرگ برایش آشکار شده است.

"و یزهد فیما کان یرغب فیه أیام عمره": و در این حال بی رغبت می‎شود نسبت به آنچه در روزهای عمر خود به آن همواره رغبت و علاقه داشت و برایش زحمت