آیت‌الله منتظری

می‎فرماید: و حال آن که این شخص در حال احتضار بین زن و بچه خود نشسته با چشم خود می‎بیند و با گوش خود می‎شنود، با این که عقلش صحیح و سالم است و مغزش باقی است و هنوز کار می‎کند، ولی زبانش بند آمده و نمی تواند سخن بگوید.

اندیشه های حسرت بار غافلان در آستانه مرگ

"یفکر فیم أفنی عمره، و فیم أذهب دهره"

( به فکر می‎افتد که عمر خود را در چه راهی فانی کرده، و در چه چیزی روزگارش را گذرانده است.)

"فیم" در اصل "فیما" بوده که "الف" آن افتاده است، مانند: (عم یتسألون ) سوره نباء (78، آیه 1. که در اصل "عما یتسألون" بوده است.

انسان در حال احتضار می‎اندیشد که عمر و زندگی ام را در چه راهی صرف کردم و از بین بردم و روزگار خود را در چه چیزی گذراندم؛ و نسبت به آن دچار اندوه و حسرت فراوان می‎گردد.

"و یتذکر أموالا جمعها أغمض فی مطالبها، و أخذها من مصرحاتها و مشتبهاتها"

( و به یاد می‎آورد مالهایی را جمع کرده است که در به دست آوردن آنها چشم را بر هم گذاشته، و آنها را از راههای روشن و مشتبه آن به دست آورده است.)

انسان در طول زندگی خود برای جمع آوری مال و ثروت گاهی ارث برادر و خواهر را نمی دهد و حلال را مخلوط با حرام می‎کند و یا مثلا سر مشتری کلاه می‎گذارد و به هر شکلی که می‎تواند ثروت خود را افزایش می‎دهد و