آیت‌الله منتظری

کیفر دعوتگر به شعار خوارج

"ألا من دعا الی هذا الشعار فاقتلوه و لو کان تحت عمامتی هذه"

( هان ! هر کس به این شعار دعوت کند پس او را بکشید، اگرچه در زیر این عمامه من باشد.)

در معنای "هذا الشعار" دو احتمال وجود دارد:

1 - این که مراد شعار خوارج باشد؛ که البته آنها هم دو شعار داشتند که عبارت است از:

الف - "لا حکم الا لله": "حکمی نیست مگر از جانب خدا."

یکی از شعارهای خوارج نفی حکم بود و می‎گفتند: اساسا حکم فقط از ناحیه خداوند است و دیگران حق حکم کردن ندارند. در صورتی که این حرف غلط است. زیرا حاکم به حق مسلمین حکم دارد و خود پیامبر(ص) حکم داشت و امیرالمؤمنین (ع) نیز حکم دارد؛ البته حکم آنان و هر حاکم به حقی باید از طرف خداوند و با اذن او باشد، زیرا از آیه شریفه: (ان الحکم الا لله ) سوره اسراء (17)، آیه 1. "حکم و دستور تنها برای خداوند است" و نظایر آن استفاده می‎شود که حکم - به هر معنایی که باشد - در اصل تنها حق خداوند است، بنابراین حکم غیر خداوند باید با اذن او باشد. در مورد پیامبراکرم (ص) در قرآن آمده: (فاحکم بینهم بما أنزل الله...) سوره محمد (47)، آیه 7. "پس در میان آنان بر طبق آنچه خداوند نازل کرده است حکم کن" و (أن احکم بینهم بما أنزل الله...) سوره انعام (6)، آیه 57؛ و سوره یوسف (12)، آیات 40 و 67. "در میان آنان (اهل کتاب) به آنچه خداوند نازل کرده حکم کن".

ب - "لا حکم الا الله": "حکمی غیر از خدا وجود ندارد."

دومین شعار خوارج نفی حکم و داوری بود و می‎گفتند: حکمی غیر از خدا نیست. این حرف در واقع صحیح است ولی خوارج از آن استفاده باطل می‎کردند.