صفحه ۵۹

"زروا" از باب "زری، یزری، زریا" به معنای عیب و ایراد گرفتن است.

حرف "لو" در "لو عاینوا" برای امتناع است. به این معنا که اگر می‎توانستند مشاهده کنند؛ ولی هرگز نخواهند توانست کنه ذات خداوند را مشاهده نمایند. برای این که معلول هیچ گاه نمی تواند نسبت به علت احاطه پیدا کند.

نکته دیگر این که "لحقروا" در بعضی از نسخه ها "لحقروا" آمده است. در لغت "حقر" و "حقر" هر دو استعمال شده و هر دو صحیح است.

"لو عاینوا کنه ما خفی علیهم منک": اگر ملائکه می‎توانستند کنه ذات تو را که بر آنها پوشیده است مشاهده کنند، به تعبیر دیگر اگر می‎توانستند نسبت به ذات تو احاطه علمی پیدا نمایند که البته نمی توانند "لحقروا أعمالهم": اعمال و کارهای خود را بسیار کوچک به حساب می‎آوردند. برای این که وقتی موجودی عظمت خدا را درک کند ناچیز بودن خود و اعمالش را می‎فهمد. "و لزروا علی أنفسهم": و بر خودشان عیب می‎گرفتند. به این معنا که کارهای خودشان را در مقابل عظمت ذات و صفات خداوند حقیر و بی ارزش دیده، و خود را توبیخ و سرزنش می‎کردند.

"و لعرفوا أنهم لم یعبدوک حق عبادتک ، و لم یطیعوک حق طاعتک"

( و آنان هر آینه می‎فهمیدند آن گونه که سزاوار عبادت تو می‎باشد تو را عبادت نکرده اند، و آن گونه که سزاوار اطاعت تو می‎باشد تو را اطاعت نکرده اند.)

ملائکه با آن مقام و منزلتی که دارند و مقرب درگاه الهی می‎باشند و لحظه ای از خدا غفلت نمی ورزند و همیشه در حال عبادت و اطاعت خداوند می‎باشند، ولی باز احاطه به ذات و صفات ذاتی خداوند ندارند؛ که اگر احاطه به ذات و صفات ذاتی خداوند می‎داشتند و کنه آن را مشاهده می‎کردند اعمال و عبادتهای خود را بسیار کوچک و حقیر به حساب می‎آوردند و اعتراف می‎کردند که عبادت و اطاعت شایسته خداوند را انجام نداده اند.

ناوبری کتاب