آیت‌الله منتظری

قلب بستگی دارد و قلب نیز در درون سینه قرار داده شده است، به طور مجازی گاهی این کارها را به سینه نسبت می‎دهند.

اما بعید نیست که گفته شود چون ادراکات انسان دو دسته هستند: یک دسته ادراکات و علوم حصولی که از سنخ مفاهیم اند و احتمال صدق و کذب در آنها راه دارد، و دسته دیگر ادراکات و علوم حضوری که از سنخ حقایق خارجی و عین معلومات خارجیه اند که خطا و صدق و کذب در آنها راه ندارد، و همان گونه که در جای خود در فلسفه الهی بیان گردیده است علوم حصولی به علوم حضوری برگشت کرده و پشتوانه علوم حصولی علوم حضوری بوده و صدق آنها نیز متکی به آنهاست، و چون مغز مظهر علوم حصولی و قلب مظهر علوم حضوری می‎باشد و علوم حصولی در صدق و مطابقت با واقع وابسته به علوم حضوری می‎باشند، در نتیجه در منابع و متون دینی، منبع و منشاء ادراکات قلب دانسته شده است؛ و این نکته ای است که شایسته تعقیب است، ولی اکنون و در اینجا دنبال کردن آن نه مناسب است نه موافق حال.

پرسش یکی از آقایان این است که مقصود از صدر (سینه) در آیه: (رب اشرح لی صدری ) آیا روح مجرد نیست ؟ در پاسخ باید گفت: بله، اصل همه کارها و افکار و احساسات انسان به نوعی به روح مجرد بستگی دارد، و حتی مغز هم به تنهایی کاری نمی تواند انجام دهد. مغز نوعی ماده و دارای اجزائی مثل اعصاب (نرون) است، و روح مسلط بر مغز است؛ ولی عرف عادی مغز یا قلب را مظهر روح مجرد می‎دانند. به تعبیر دیگر آنچه در ظاهر به نظر می‎آید و مردم آن را مشاهده می‎کنند و پزشکان با آن سر و کار دارند، منشاء آن مغز و قلب انسان است. از قلب باید خون به مغز برسد تا از کار نیفتد و بتواند وظایف خود را عمل کند، و اگر خون به مغز نرسد مغز از کار می‎افتد. و از طرف دیگر به لحاظ این که قلب در درون سینه قرار دارد،