آیت‌الله منتظری

شکستن نگاهها در جنگ و تأثیر آن بر قلب و روحیه انسان

"و غضوا الابصار، فانه أربط للجاش، و أسکن للقلوب"

( و نگاههای خود را بشکنید؛ زیرا که برای قلب باعث استحکام و قوت بیشتر، و برای دلها آرام بخش تر است.)

در لغت عرب دو واژه "غمض" و "غض" هست که معنای آن دو متفاوت است. "غمض" به معنای بستن است، ولی "غض" به معنای بستن چشم نیست بلکه به معنای پایین آوردن نگاه یا شکستن نگاه است؛ که در فارسی سره معادل آن "فروهشتن" است. به اصطلاح مستقیم و خیره نگاه نکردن است. به عنوان مثال گاهی ناخودآگاه و بدون دقت چشم انسان به زن نامحرم می‎افتد، این نگاه اشکالی ندارد؛ اما نظر و خیره شدن و دیدن با دقت که در فارسی عامیانه به آن چشم چرانی گویند حرام است. پس "غض چشم" به معنای این است که انسان نگاه چشم خود را طوری بشکند که انکسار نور پیدا شود و نور به طور مستقیم به چشم او نرود. آیات شریفه ذیل به همین معناست که می‎فرماید: (قل للمؤمنین یغضوا من أبصارهم ) سوره نور (24)، آیه 30. "به مردان مؤمن بگو از دیدگان خود فرو نهند." و یا (و قل للمؤمنات یغضضن من أبصارهن ) سوره نور (24)، آیه 31. "و به زنان مؤمن بگو از دیدگانشان فرو نهند."

"جأش" در اصل به معنای طپیدن دل از ترس است، البته به لحاظ این که جای ترس و فزع دل انسان است به دل هم "جأش" گفته می‎شود.

مقصود از "قلب و صدر" چیست ؟

نکته قابل توجه این که معمولا در روایات، اندیشه ها و احساسات را به قلب یا