صفحه ۵۲۸

جایگاه نیروها در صحنه جنگ

"فقدموا الدارع، و أخروا الحاسر"

( پس زره دار را پیش، و بی زره را پس قرار دهید.)

در برخی از نسخه ها "دراع" که جمع "درع" به معنای زره است آمده که غلط است، و "دارع" صحیح است. "دارع" اسم فاعل "درع" است. "حاسر" از ماده "حسرت" است؛ یعنی کسی که در لشکر زره یا کلاهخود ندارد، به اعتبار این که انسان چیزی را که ندارد معمولا حسرت آن را می‎خورد به او "حاسر" گفته می‎شود.

در یک لشکر معمولا گروهی زره و تجهیزات دارند و گروهی دست خالی اند؛ به اصطلاح امروز گروهی لشکر زرهی را تشکیل می‎دهند و گروهی نیز با سلاحهای سبک در قالب لشکر یا گردان پیاده حرکت کرده و می‎جنگند.

حضرت می‎فرماید: در جنگ افراد زره دار و با تجهیزات را جلو بفرستید و کسانی را که بدون زره و خود هستند عقب تر قرار دهید. برای این که اگر برعکس عمل کنید و افراد بدون زره و بدون تجهیزات را ابتدا به جنگ دشمن بفرستید، دشمن آنها را به راحتی هدف قرار داده و نابود می‎سازد و در نتیجه از همان ابتدا روحیه لشکر تضعیف شده و در آنها اثر سوء باقی خواهد گذاشت. بنابراین باید کسانی در پیشاپیش لشکر قرار گیرند و با دشمن درگیر شوند که زره و امکانات دفاعی بیشتری دارند.

بر هم فشردن دندانها در جنگ و تأثیر آن

"و عضوا علی الاضراس، فانه أنبی للسیوف عن الهام"

( و بر دندانها فشار آورید؛ پس همانا آن دورکننده تر برای شمشیرها از سر است.)

"عض" به معنای گاز گرفتن و فشار دادن است. "أضراس" جمع "ضرس" به

ناوبری کتاب