آیت‌الله منتظری

جنگ هایی که آن حضرت فرماندهی می‎کرد طرح و برنامه هایی وجود داشت که گاه شگفت انگیز بود. او به خوبی می‎دانست که چه کسانی را در مقدمه لشکر و چه کسانی را مثلا در سمت راست و چپ قرار دهد.

در گذشته به لشکر به لحاظ این که از پنج قسمت تشکیل می‎شد "خمیس" گفته می‎شد. یک قسمت "مقدمه لشکر" نام داشت، که عبارت بودند از افرادی که جلوتر می‎رفتند و اوضاع منطقه جنگ را بررسی می‎کردند. امروزه به آنها "گروه اطلاعات و عملیات" می‎گویند. قسمت دوم "قلب لشکر" بود که معمولا فرمانده کل و فرماندهان مهم لشکر و نیز پرچم اصلی و مهم ترین پرچم لشکر در آن قرار می‎گرفتند. قسمت سوم لشکر "میمنه" یعنی کسانی بودند که طرف راست لشکر قرار داشتند، و قسمت چهارم "میسره" یعنی کسانی بودند که طرف چپ لشکر قرار داشتند؛ آخرین قسمت هم افرادی بودند که در "عقب لشکر" و به دنبال آن حرکت می‎کردند. اینان مسئولیت جمع آوری جنازه ها و مجروحین یا راهنمایی کسانی را که از لشکر عقب مانده و یا راه را گم کرده بودند بر عهده داشتند.

به هر حال با این که پیامبراکرم (ص) در هیچ دانشگاهی درس نخوانده بود و سابقه کار نظامی هم نداشت، ولی طرح و برنامه ریزیهای دقیق و حساب شده ای در جنگ های خود داشت، که انسان وقتی تاریخ جنگ های آن حضرت را مطالعه می‎کند شگفت زده می‎شود. این یکی از ویژگی ها و امتیازات مهم پیامبراکرم (ص) است. جنگ های امیرالمؤمنین (ع) نیز دقیق و شگفت انگیز بود و همه آنها با برنامه و طرحهای حساب شده عملی می‎شد. دستورات نظامی پیامبر و همچنین امیرالمؤمنین می‎توانند در جنگ ها سرمشق قرار گرفته و به کار گرفته شوند. بعضی از دستورات و راهنمایی های نظامی در این خطبه بیان شده است. و حضرت علی (ع) چگونگی تاکتیک نظامی و رزم در جنگ را برای اصحاب و سپاه خود بیان می‎فرماید.