آیت‌الله منتظری

وظیفه انسان نسبت به همرزمان ضعیف

"و من کلام له (ع) قاله لا صحابه فی [ ساحة ] ساعة الحرب"

( و از سخنان آن حضرت است که هنگام جنگ برای یاران خویش فرموده است.)

در بعضی نسخه ها به جای "فی ساعة"، "فی ساحة" آمده است که چندان تفاوتی نمی کند. برای این که به هر حال این خطبه را حضرت یا در هنگام جنگ و یا در میدان جنگ ایراد فرموده است.

"و أی امری منکم أحس من نفسه رباطة جاش عند اللقأ، و رأی من أحد من اخوانه فشلا، فلیذب [ فلیذبب ] عن أخیه بفضل نجدته التی فضل بها علیه، کما یذب عن نفسه، فلو شاء الله لجعله مثله"

( و هر شخصی از شما که هنگام برخورد با دشمن قوت قلب و دلیری در خود احساس کرد و از یکی از برادرانش ضعف و ترس را مشاهده کرد، پس باید از برادرش به شکرانه شجاعتی که به واسطه آن بر او برتری یافته دفاع نماید، همان طور که از خود دفاع می‎کند؛ پس اگر خدا می‎خواست او را هم مانند وی قرار می‎داد.)

"جأش" یعنی دل و قلب؛ و "ربط جأشه" به معنای "اشتد قلبه" یعنی قوت قلب و قوی دل بودن است؛ بنابراین "رباطة جأش" به معنای شجاعت و قوت قلب و پر دل بودن و روحیه قوی است. "نجدة" به معنای دلیری و شجاعت است. "ذب" به معنای دفع یا دفاع است.

در مورد روحیه حضرت امام حسین (ع) در روز عاشورا راوی نقل می‎کند: "فوالله ما رأیت [ مکسورا] مکثورا قط قد قتل ولده و أهل بیته و أصحابه أربط جاءشا منه (ع)"تاریخ طبری، ج 4، ص 345؛ ارشاد شیخ مفید، ج 2، ص 111.