آیت‌الله منتظری

آیه شریفه: (عسی أن تکرهوا شیئا) سوره بقره (2)، آیه 216. را در تلویزیون "عسی أن تکرهوا شیئا" [ به ضم تاء و کسر راء] خواند !

خلاصه آقایان فقط کفایه و رسائل و مکاسب را نخوانند. خواندن آنها به جای خود لازم است ولی باید با قرآن و نهج البلاغه و احادیث اهل بیت (ع) و تاریخ آن بزرگواران بیشتر آشنا شویم که محور و پایه معارف دینی است و نورانیتی خاص برای انسان می‎آورد. پس از این مقدمه، شرح خطبه را شروع می‎کنیم.

مدارک خطبه و زمان آن

این خطبه که دارای چند فراز است به صورت پراکنده در منابع مختلف آمده است:

بخش اول و میانی خطبه را شیخ مفید در "الجمل" با تفاوتهایی در کلمات و تقدیم و تأخیر عبارتها آورده است؛ و به نقل از واقدی می‎نویسد که حضرت این سخنان را پیش از شروع جنگ جمل بیان کرده اند.الجمل، ص 190.

و فراز "ان الموت" علاوه بر کتاب الجمل، در ارشاد شیخ مفیدارشاد، ج 1، ص 238. و تاریخ یعقوبی تاریخ یعقوبی، ج 2، ص 209. و کافی مرحوم کلینی کافی، ج 5، ص 54. و عقد الفریدعقدالفرید، ج 4، ص 338. نیز با تفاوتهایی آمده است. البته در تاریخ یعقوبی و کافی و الجمل تصریح شده که این سخنان در جنگ جمل ایراد شده است، ولی در عقدالفرید آمده که این سخنان مربوط به جنگ صفین است.

همچنین بخش پایانی خطبه که با کلمه "منه" جدا شده، در کتابهای الغارات ثقفی الغارات، ج 2، ص 512. و ارشاد مفیدارشاد، ج 1، ص 274. در ارتباط با حوادث سالهای پایانی حکومت حضرت علی (ع) ذکر شده است. البته این بخش آخر خطبه، در شرح ابن أبی الحدید و ابن میثم و نیز نسخه خطی به صورت جدا و مستقل آمده است.