صفحه ۵۱

3 - عالم جبروت: مرتبه مجردات محضه و در اصطلاح فلاسفه، عالم عقول را عالم جبروت می‎گویند.

4 - عالم ملکوت: عالم متوسط بین عالم ناسوت یعنی عالم ماده و عالم جبروت را عالم ملکوت می‎گویند. ملکوت در حقیقت باطن عالم ناسوت و ماده است. عالم اشباح و عالم برزخ و نیز موجوداتی که در خواب دیده می‎شوند نمونه هایی از عالم ملکوت هستند. قرآن کریم می‎فرماید: (و کذلک نری ابراهیم ملکوت السماوات والارض و لیکون من الموقنین ) سوره انعام (6)، آیه 75. "و این چنین ملکوت آسمانها و زمین را به ابراهیم می‎نمایانیم، و به خاطر آن که از اصحاب یقین باشد." خداوند باطن این عالم ماده را به حضرت ابراهیم (ع) نشان داد.

5 - عالم ناسوت: عالم ماده و طبیعت را عالم ناسوت می‎گویند.

6 - کون جامع: انسان را "کون جامع" می‎گویند. برای این که انسان هم ویژگی های عالم ناسوت و هم ویژگی های عالم ملکوت و جبروت را داراست.

مرتبه لاهوت و هاهوت در حیطه ورودی انسان غیرمعصوم نمی باشد؛ ولی غیرمعصوم عوالم دیگر را که عبارت از عالم جبروت و ملکوت و ناسوت است دربر دارد.

"و ما أهول": و چقدر هولناک و بزرگ است ! چیزی که بزرگ باشد هولناک می‎شود. "ما نری من ملکوتک": آنچه را که از عالم ملکوت تو می‎بینیم. "و ما أحقر ذلک": و همین عالم ملکوت چقدر کوچک است "فیما غاب عنا من سلطانک": در برابر آنچه از سلطنت و قدرت تو از ما غایب و پنهان است. برای این که عالم جبروت یا به تعبیر دیگر عالم عقول بسیار بالاتر و عظیم تر از عالم ملکوت است و مرتبه هاهوت و لاهوت نیز فراتر از عالم جبروت می‎باشد.

ناوبری کتاب