صفحه ۴۹

"سبحان" مصدردرباره "سبحان" بین اهل لغت اختلاف است. بعضی آن را مصدر ثلاثی می‎دانند؛ در المنجد ذیل ماده "سبح" آمده است: "سبح ، یسبح ، سبحانا، قال سبحان الله؛ ای أبری الله من السوء". بعضی دیگر آن را اسم مصدر می‎دانند. در لسان العرب آمده است: "سبحت الله تسبیحا و سبحانا بمعنی واحد، فالمصدر تسبیح والاسم سبحان یقوم مقام المصدر". و مفعول مطلق نوعی است و در اصل "سبحت سبحان" بوده که فعل آن حذف شده و به کاف اضافه شده است. البته حذف فعل در چنین مواردی لازم است.

می‎فرماید: خدایا تو را از عیب ها و نقایص منزه و مبرا دانستم، آن تنزیهی که لایق به حال تو می‎باشد؛ چقدر بزرگ است آنچه را که ما از آفرینش و مخلوقات تو مشاهده می‎کنیم، و چقدر بزرگی آن کوچک است در مقایسه با قدرت و عظمت تو.

این آسمانها و کهکشانها و دقایق و ریزه کاری ها و ظرافت هایی که ما در جهان مشاهده می‎کنیم بسیار شگفت انگیز و با عظمت است؛ ولی در عین حال اگر این موجودات بزرگ و شگفت انگیز را با قدرت و توانایی خداوند مقایسه کنیم بسیار کوچک جلوه می‎کنند. قدرت خداوند آن چنان زیاد و بزرگ است که همه این کهکشانها و سایر موجودات عجیب و غریب خداوند در مقایسه با آن بسیار ناچیز است.

نقص قابلیت ها

سؤالی که ممکن است در اینجا مطرح شود این است که وقتی خداوند این اندازه قدرت دارد که همه موجودات با عظمت در برابر قدرت او ناچیز و کوچک اند پس چرا موجوداتی را که می‎تواند خلق کند نیافریده است ؟

در پاسخ این سؤال باید گفت: موجودات مادی اگر بخواهند موجود شوند افزون بر نیاز به فاعل تام، نیاز به قابل تام دارند و باید شرایط دیگری هم فراهم شود.

ناوبری کتاب