صفحه ۴۶۵

پیدا نکرده بودند؛ از این رو حضرت شکست خورد. از طرف دیگر چون مردم تا حدودی با اسلام و فرمایشات پیامبر(ص) هنوز آشنا بودند، سیاست عثمان هم که بر اساس باطل محض بود پیش نرفت. ولی دو خلیفه اول و دوم که حق و باطل را با هم درآمیختند به مذاق مردم خوش آمد و به ظاهر شکست نخوردند.

ویژگی های مؤمنان پاکباز گذشته

"و سلبوا السیوف أغمادها، و أخذوا بأطراف الارض زحفا زحفا و صفا صفا؛ بعض هلک و بعض نجا"

( و شمشیرها را از غلافهایش ربودند، و اطراف زمین را گروه گروه و دسته دسته گرفتند؛ بعضی مردند و بعضی نجات یافتند.)

"أغماد" جمع "غمد" به معنای غلاف شمشیر است. "زحف" در اصل به معنای راه رفتن روی زانو و خیزان رفتن است؛ و وقتی سپاه با تجهیزات و جمعیت زیاد به طرف دشمن به آهستگی پیشروی می‎کنند در مورد آنها از تعبیر "زحف" استفاده می‎شود. نیروها هنگامی که زیاد شدند دیگر نمی توانند تند راه بروند و آهسته و به صورت گروهی می‎روند، این است که از آنان به "زحفا، زحفا" یعنی گروه گروه تعبیر می‎شود.

حضرت می‎فرماید: مسلمانان صدر اسلام همیشه آماده باش بوده شمشیرهای خود را از غلاف ربوده بودند و هیچ گاه آن را در غلاف فرو نمی بردند. برای این که همیشه مشغول جهاد و مبارزه بودند. و با این که از نظر تعداد و امکانات یا از نظر کمیت و کیفیت مادی و ظاهری اندک و کم بودند، ولی دشمن را محاصره کرده و اطراف زمین را بتدریج گرفتند. چنانچه مسلمانان اولیه در جنگ بدر و امثال آن با این که تعدادشان نسبت به دشمن بسیار اندک بود، ولی توانستند دشمن را محاصره

ناوبری کتاب