آیت‌الله منتظری

می‎رسد "علمت" که ماضی مجهول باب تفعیل به معنای "تعلیم شده ام" است بهتر از "علمت" باشد که به معنای "دانستم" می‎باشد.مرحوم خوئی می‎نویسد: "علمت" فی أکثر النسخ علی صیغة المجهول من باب التفعیل، و فی بعضها بالتخفیف علی المعلوم. (منهاج البراعة، ج 8، ص 110)

این بخش از خطبه درباره فضایل اهل بیت (ع) می‎باشد، و هدف حضرت این است که به مردم بفهماند شما مردم پس از پیامبراکرم (ص) نیاز به اهل بیت پیامبراکرم (ص) دارید، که فرد شاخص آن خود امیرالمؤمنین (ع) می‎باشد. پیغمبر فرستاده خدا، مبلغ احکام خدا، حاکم و امام مسلمین بود ولی هنگامی که پیامبر رحلت فرمود مردم برای ادامه کارها و اموری که آن حضرت انجام می‎داد به اهل بیت او نیازمند بودند، از این رو امیرالمؤمنین ابتدا خود و سپس دیگر اهل بیت را به عنوان اساس هدایتگری مطرح می‎نماید.

حضرت می‎فرماید: "تالله لقد علمت": به خدا قسم تعلیم داده شدم؛ "ت" نائب فاعل است و به جای فاعل نشسته است، ظاهرا فاعل آن پیغمبراکرم (ص) است و در اصل این چنین بوده: "لقد علمنی رسول الله" یعنی پیغمبراکرم (ص) به من تبلیغ رسالات و... را آموخت. وقتی کلمه "رسول الله" که فاعل است به خاطر مجهول شدن فعل حذف شد "ی" که ضمیر مفعولی بود به "ت" که ضمیر فاعلی است تبدیل شد.

شاید وجه مجهول آوردن فعل این باشد که حضرت امیر(ع) می‎خواهد بفرماید من از چنین دانشی برخوردار هستم، حال چه کسی این دانش را در اختیار من گذاشته فعلا در صدد بیان آن نیست. و در عین حال "علمت" تعبیر نکرد تا بفهماند که این علم یک علم عادی نیست که من خودم به دست آورده باشم، بلکه این علم در اختیار من قرار گرفته است.

حضرت می‎فرماید: به من سه مطلب مهم را یاد داده اند که عبارت از: تبلیغ رسالت ها، انجام وعده ها و همه کلمات می‎باشد.