صفحه ۴۱۶

"حیاد" از ماده "حید" به معنای کناره گیری است. "رواغ" نیز به معنای بسیار حیله گر می‎آید.

حضرت می‎فرماید: متأسفانه شما اهل طعنه زدن هستید و دنبال عیب جویی می‎باشید و در هنگام کارزار و وقتی که شرایط مبارزه و جنگ سخت و دشوار می‎گردد کناره گیری می‎کنید و حیله باز و مکارید.

البته این عبارت در بعضی از نسخه های نهج البلاغه وجود ندارد.تاریخ طبری، ج 3، ص 210 تا 212.

"انه لا غنأ فی کثرة عددکم مع قلة اجتماع قلوبکم"

( همانا سودی نیست در زیاد بودن تعداد شما با اندک بودن اتحاد دلهاتان.)

"غناء" به معنای سود و بی نیازی است، که البته اینجا به معنای سود است.

شما تصور نکنید که چون تعداد شما زیاد است پس نتیجه و سودی دارد. برای این که اگر صد هزار نفر جمعیت باشند ولی دلهایشان با هم پیوند نداشته باشد، ارزش ندارند. در حالی که اگر صد نفر با هم متحد و متفق باشند بسیار ارزش دارند. پس تعداد زیاد شما هنگامی نتیجه دارد و سودمند است که همراه با همدلی و اتحاد و هماهنگی باشد، و اگر دلهای شما با هم و هماهنگ نباشد هیچ فایده ای ندارد.

حضرت می‎فرماید: به درستی که هیچ سودی در زیاد بودن تعداد شما نیست با اندک بودن اتحاد و اجتماع دلهای شما.

راهنمایی به راه روشن و پیامد پایداری و یا لغزیدن

"لقد حملتکم علی الطریق الواضح التی لا یهلک علیها الا هالک"

( هر آینه من شما را واداشتم بر راه آشکاری که بر آن هلاک نمی گردد مگر آن که خود خواهان هلاکت باشد.)

ناوبری کتاب