آیت‌الله منتظری

همان طور که اشاره کردیم عبارت فوق شروع خطبه نیست؛ ولی پیش از آن هر چه بوده، حضرت در این عبارت به عنوان گله و شکایت از بعضی اصحاب خود می‎فرماید: شما حاضر نیستید در راه خدا از اموالی که او به شما به عنوان رزق و روزی بخشیده است بذل و بخشش کنید. اگر انسان مالک حقیقی اموال خود بود، ممکن بود مدعی شود و آن را در راه خدا ندهد؛ اما زمانی که انسان مالک حقیقی اموال خود نیست و هر چه در اختیار اوست از خدا می‎باشد، اگر آن خدایی که مال را در اختیار انسان گذاشته از او بخواهد که مقداری از آن را بذل و بخشش کند و او حاضر نباشد بسیار بی انصافی است.

در این عبارت نکته ای وجود دارد که اگر حضرت به جای "للذی رزقها" "لله" می‎فرمود، آن نکته استفاده نمی شد؛ می‎فرماید: "فلا أموال بذلتموها": شما هیچ اموالی را بذل نکردید "للذی رزقها": در راه کسی که خود او این مالها را به شما روزی داده است. مالی که در اختیار انسان است مال خداست که در اختیار انسان قرار داده است و اگر آن را در راه خدا بذل و بخشش کنیم خداوند دوباره می‎تواند به انسان مال و ثروت بدهد. بنابراین چرا وقتی از ما می‎خواهد تا مقداری از آن را ببخشیم بخل می‎ورزیم. دریغ کردن از بخشش در راه خدا هم بی انصافی است چون مالی را که خدا داده در راه او صرف نمی کنیم، و هم نشانه عدم شناخت و توکل نکردن بر خداست.

خداوند به انسان لطف کرده و مال را در اختیار او قرار داده است و هر لحظه می‎تواند آن را از او بگیرد؛ ولی با این که مال از خود اوست باز هم به انسان احترام گذاشته و برای شخصیت دادن به انسان از او می‎خواهد از آنچه خود به او داده به خدا قرض بدهد. فرض کنید شما هیچ نداشتید و فردی می‎آمد و همه چیز در اختیار شما قرار می‎داد و بعد از همان چیزهایی که به شما داده و مال خود اوست از شما قرض می‎خواست و بعد هم می‎گفت: اگر از همان چیزهایی که به شما داده ام قرض بدهید چند برابر آن را باز می‎گردانم، و انسان هم می‎داند که راست می‎گوید اما حاضر به بذل