صفحه ۳۷۹

"یاکل خضرتکم": کشت و زرع و یا ثروت عمومی شما را می‎خورد "و یذیب شحمتکم": و پیه شما را هم آب می‎کند.

تعبیر امام (ع) از حجاج بن یوسف

"ایه أبا وذحة !"

( هر چه بیشتر انجام بده ای صاحب گال و سرگین !)

برای "ایه" که اسم فعل است چند معنا بیان شده است. ابن أبی الحدید می‎گوید: اگر به کسی "ایه" گفته شود معنایش این است که هر چه بیشتر انجام بده؛ حال اگر آن را "ایها" به صورت منصوب بخوانیم معنایش این است که دست بردار و این کار را نکن. به لحاظ این که در اینجا "ایه" مکسور است معنایش این می‎شود که ای حجاج ! هر چه بیشتر انجام ده که بالاخره به حسابت رسیده خواهد شد.سوره مدثر (74)، آیه 4.

"أب" در اینجا به معنای صاحب است. عرب ها غیر از این که به "پدر"، "أب" می‎گویند به صاحب هم "أب" می‎گویند. به عنوان شاهد مرد عربی با الاغ خود می‎رفت، دیگری به او رسید و گفت: "یا أبا حمار" یعنی ای صاحب الاغ. او هم در پاسخ گفت: "شیتقول یا ابنی ؟" فرزندم چه می‎گویی ؟! نمونه دیگر این که به صاحب هندوانه یا هندوانه فروش می‎گویند: "ابو حب حب". در اینجا "أبا وذحة" یعنی: ای کسی که صاحب "وذحة" هستی.

"وذحة" را سید رضی به معنای "جعل" یعنی سوسک سرگین گردان گرفته است؛ ولی در لغت "وذحة" به معنای "جعل" نیامده است؛ بلکه به همان کثافت هایی گفته می‎شود که به پشم و موی دم گوسفندان چسبیده و آویزان شده است. وقتی ادرار و

ناوبری کتاب