آیت‌الله منتظری

همان طور که ملاحظه می‎کنید این فرمایشات با شرایط قیامت و آیات: (یوم یفر المرء من أخیه...) تناسب بیشتری دارد.

فراموشی پند و اندرزها و آثار آن

"و لکنکم نسیتم ما ذکرتم، و أمنتم ما حذرتم"

( ولی شما آنچه را یادآوری شده اید فراموش کردید، و آنچه را بر حذر گردیده اید ایمن گشتید.)

انبیاء و اولیاء انسانها را نسبت به نتایج و پیامدهای کارهایشان هشدار داده اند، ولی گویا مرگ و قیامتی وجود ندارد و شما همه آنها را فراموش کرده اید، به باغ و خانه و تجارتخانه خود مشغول شده و از همه چیز غفلت کرده اید؛ و در مورد جهنم و عقاب که شما را نسبت به آن ترسانیده و هشدار داده اند بی توجهی کرده و خود را در امان دانسته اید. به شما گفته اند که کیفر و دوزخی وجود دارد و انسان نتیجه اعمال خود را مشاهده خواهد کرد، ولی شما همه آنها را فراموش کرده و خود را در امان می‎دانید.

"فتاه عنکم رایکم، و تشتت علیکم أمرکم"

( پس رأی و اندیشه شما سرگردان شده، و کارتان بر خودتان پراکنده و آشفته گردید.)

"تیه" به معنای سرگردانی و تحیر است. (یتیهون فی الارض ) سوره عبس (80)، آیات 34 تا 37. یعنی: "سرگردان و حیران در بیابان می‎باشند."

وقتی که انسان در خطر باشد از خود مواظبت می‎نماید و کاری می‎کند که خود را نجات دهد، و سراغ کسب و کار و زندگی عادی خود نمی رود تا وقتی که مطمئن شود از خطر نجات پیدا کرده و یا دیگر خطری او را تهدید نمی کند؛ ولی وقتی انسان عقل خود را از دست بدهد و در حال تردید و سرگردانی باشد، نمی تواند منافع خود را تشخیص دهد. این است که حضرت می‎فرماید: گویا شما عقل و فکر خود را از دست داده و