صفحه ۳۶۷

امیرالمؤمنین (ع) کوتاهی کردند. و این کوتاهی ها و عدم حمایتشان از امام به حق سبب می‎شود که این فتنه ها به وجود بیاید.

تقویت احتمال دوم

ولی با وجود این، احتمال دوم تناسب بیشتری دارد؛ زیرا در صورتی هم که مقصود از گریه بر اعمال، کوتاهی آنان در حمایت از امیرالمؤمنین (ع) باشد، این کوتاهی و بی تفاوتی در آخرت نیز گریبانگیر آنان خواهد شد و مصیبت بزرگتر و نتیجه واقعی تر اعمالشان را در آنجا مشاهده خواهند کرد. و اساسا این لحن از گفتار حضرت که می‎فرماید: اگر مردم از آنچه من می‎دانم مطلع می‎شدند از خانه های خود بیرون می‎ریختند و بر کرده های خود گریه و زاری می‎کردند و به سر و سینه خود می‎زدند، بیشتر به قیامت و شرایط آن و نتایج اعمال بازمی گردد. البته این که واقعا مقصود حضرت چیست و این که به طور قطع اشاره به فتنه ها دارند یا به حوادث آخرت، چیزی است که ما نمی دانیم و "العلم عندالله". اگر احیانا در زمان رجعت یا برزخ و یا قیامت به خدمت امیرالمؤمنین (ع) رسیدیم از آن حضرت سؤال خواهیم کرد که مقصود شما از این فرمایش چه بوده است.

"لو تعلمون ما أعلم": اگر شما بدانید آنچه را که من می‎دانم "مما طوی عنکم غیبه": از آن چیزهایی که غیب آن نسبت به شما پیچیده یا پوشیده شده است و از آنها خبر ندارید "اذا لخرجتم الی الصعدات": در این هنگام از خانه های خود به خیابانها یا بیابانها بیرون می‎شدید "تبکون علی أعمالکم": در حالی که بر کارهای خود گریه می‎کردید.

"و تلتدمون علی أنفسکم، و لترکتم أموالکم لا حارس لها و لا خالف علیها"

( و بر احوال خودتان بر سر و صورت می‎زدید، و اموال خود را رها کرده در حالی که نه نگهبانی بر آن هست و نه جانشینی برای آن.)

"لدم" و "لتم" هر دو به معنای به سر و صورت زدن است.

ناوبری کتاب