آیت‌الله منتظری

قحطی زدگان امیدوار

"أللهم خرجنا الیک حین اعتکرت علینا حدابیر السنین"

( خدایا به سوی تو بیرون آمدیم هنگامی که سالهای قحطی مانند شترهای لاغر و نزار بر ما پیاپی هجوم آورده است.)

"اعتکر" از ماده "عکر" به معنای حمله و تاخت و تاز است که بعد از فرار صورت می‎گیرد که دربرگیرنده معنای تکرار و پشت سر هم می‎باشد؛ یعنی هجومهای مکرر و پیاپی. "حدابیر" نیز جمع "حدبار" است و به شتری گفته می‎شود که از فرط گرسنگی و تشنگی و راه رفتن، همه گوشت هایش آب شده و در عوض استخوانهایش بیرون زده است، به طوری که اگر سوار آن بشوند نمی تواند راه برود و موجب زحمت سوار خود می‎شود. و "سنین" جمع "سنة" است؛ و در کتابهای لغت به دو معنا آمده: یکی به معنای سال، و دیگری به معنای قحطی و خشکسالی است و به معنای سال هم بیشتر در سالهای قحطی و سختی به کار می‎رود. در قرآن کریم هم به همین معنا آمده است: (و لقد أخذنا آل فرعون بالسنین...) مصباح المتهجد، ص 369؛ تهذیب، ج 3، ص 151. یعنی: "و همانا ما مبتلا کردیم فرعونیان را به سالهای قحطی..."

دو نکته درباره "تشبیه" حضرت

در این فرمایش، حضرت علی (ع) سالهای قحطی را به شترهای لاغری تشبیه کرده اند که استخوانهای آنها بیرون زده و گوشتی به بدن آنها نمانده است؛ چون هر دو اسباب زحمت و ناراحتی انسان می‎شوند. مردم از سالهای قحطی ناراحت هستند؛ زیرا در آن سالها گرسنگی و تشنگی می‎خورند. از طرف دیگر شتر لاغر اسباب