آیت‌الله منتظری

ابتدا از حیوانات شروع می‎کند. چون حیوانات زبان بسته گناه ندارند و شایسته ترحم بیشتری هستند.

می‎فرمایند: خدایا ! پس رحم کن ناله گوسفندان ناله زن را و ناله و فریاد شتران فریادزن را.

"أللهم فارحم حیرتها فی مذاهبها، و أنینها فی موالجها"

( خدایا پس به سرگردانی و حیرت حیوانات در رفت و آمدهایی که دارند، و ناله آنها در خوابگاههایشان رحم فرما.)

"مذاهب" جمع "مذهب" مصدر میمی از ماده "ذهاب" و به معنای رفت و آمد است. و "موالج" جمع "مولج" به معنای محل ولوج یعنی محل ورود است.

حضرت با این عبارات و فرمایشات خود می‎خواهند شترها و گوسفندان تشنه را که شایسته ترحم بیشتری هستند واسطه قرار داده تا خداوند با عنایت و ترحم به آنها انسانها را نیز مورد عنایت و ترحم خود قرار دهد. این است که می‎فرماید: خدایا به تحیر و سرگردانی این حیوانات در رفت و آمدشان رحم کن. حیوانات هنگامی که آب و علف باشد به صحرا می‎روند و از آب و علف استفاده می‎کنند و تحیر و سرگردانی ندارند؛ ولی وقتی که این طرف و آن طرف می‎گردند و چیزی برای خوردن پیدا نمی کنند سرگردان می‎شوند که با گرسنگی و تشنگی چه کار کنند. از طرف دیگر وقتی سیر باشند در طویله ها و محل استراحت خود به آرامی استراحت می‎کنند؛ اما اگر تشنه و گرسنه باشند در همان طویله ها نیز سر و صدا و ناله و فریادشان بلند است.

"أللهم فارحم": خدایا ! پس رحم کن "حیرتها فی مذاهبها": سرگردانی و حیرت حیوانات را در رفت و آمدهایی که دارند "و أنینها فی موالجها": و ناله ها و فریادهایی که در طویله ها و محل استراحتگاه خود دارند.