صفحه ۳۲۳

و لا تخافون النیران ؟ و لا تتقون غضب الرحمان ؟": "و در منتخب التورات آمده است: ای انسانها چرا از حرام و کسب گناهان پرهیز و اجتناب نمی کنید؟ و چرا از آتش جهنم نمی ترسید؟ و چرا خود را از خشم و غضب خداوند نگه نمی دارید؟"

"فلولا مشایخ رکع و أطفال رضع و بهائم رتع و شباب خشع، لجعلت السماء فوقکم حدیدا والارض صفصفا والتراب رمادا، و لا أنزلت علیکم من السماء قطرة، و لا أنبت لکم من الارض حبة و یصب علیکم العذاب صبا"مستدرک الوسائل، ج 6، ص 75، حدیث 6474؛ به نقل از ارشادالقلوب دیلمی، ج 1، ص 193. این حدیث با اندک تفاوتی که در آن "و أنعام رتع" نیز ذکر شده، در همین دو منبع آمده است: مستدرک، ج 12، ص 157، حدیث 13769، به نقل از ارشادالقلوب، ج 1، ص 32. البته اصل این حدیث نبوی است و در جوامع حدیثی اهل سنت با تفاوتهایی آمده است: ر.ک : سنن کبری، بیهقی، ج 3، ص 345؛ معجم أوسط، طبرانی، ج 6، ص 327. و قدیمی ترین کتابی که این حدیث در آن ضبط شده است کتاب العین خلیل فراهیدی است که در ج 1، ص 270، ذیل ماده "رضع" این حدیث آمده است. ناگفته نماند که شبیه این حدیث به نقل از امامان معصوم هم روایت شده است؛ ر.ک : کافی، ج 2، ص 276؛ خصال، ج 1، ص 128. "اگر نبودند پیرمردان کمر خمیده (یا اهل رکوع) و بچه های شیرخواره و حیوانات چرنده و جوانان خداترس، هر آینه آسمان را در بالای سر شما آهن می‎کردم و زمین را صاف و هموار می‎ساختم و خاکها را هم خاکستر می‎نمودم، و قطره ای از آسمان برایتان نازل نمی کردم و حتی یک دانه برای شما از زمین نمی رویانیدم و عذاب خدا بر شما فرود می‎آمد." پس افراد مزبور سپر عذاب گناهکاران هستند.

با توجه به این مقدمات که مقداری طولانی شد خطبه را شروع می‎کنیم که مرحوم سید رضی در عنوان آن می‎گوید:

"و من خطبة له (ع) فی الاستسقاء"

( و از خطبه ها و سخنان حضرت علی (ع) که در طلب باران است.)

شکافته شدن و خشک ماندن کوهها

"أللهم قد انصاحت جبالنا"

( خدایا کوههای ما شکاف برداشته و یا خشک مانده است.)

"انصیاح" که اصل آن "انصواح" بوده و ماضی آن "انصوح" است که پس از قلب تبدیل به "انصاح" شده است، اجوف واوی می‎باشد و به دو معناست: یک معنای آن

ناوبری کتاب