آیت‌الله منتظری

که دارند دارای مغزی فعالند و با همین مغز خود بسیاری از مطالب را می‎فهمند. حداقل بر اساس این آیه شریفه آن اندازه می‎فهمند که به همدیگر سفارش می‎کنند که باید از سر راه سلیمان (ع) و لشکریانش کنار رفت تا زیر دست و پا له نشوند.

بر اساس آیات قرآن همه حیوانات و بلکه موجودات به طور کلی فهم و شعور دارند و خداوند را تسبیح می‎گویند؛ هر چند فهم و شعور موجودات با یکدیگر تفاوت می‎کند. قرآن کریم می‎فرماید: (و ان من شئ الا یسبح بحمده و لکن لا تفقهون تسبیحهم ) سوره نمل (27)، آیه 18. "و هیچ چیز نیست مگر این که شاکرانه او را تسبیح می‎گوید ولی شما تسبیح آنان را درنمی یابید."

یکی از آقایان سؤال می‎کند که آیا مورچه هم عقل دارد؟ در پاسخ باید گفت عقل و شعور دارای مراتب گوناگون است. عقلی که تکلیف آور باشد مورچه ندارد، ولی بالاخره چیزهایی را می‎فهمد و مثلا تشخیص می‎دهد که اگر سر راه حضرت سلیمان (ع) و لشکریانش بمانند لگدمال می‎شوند. لذا یکی از آنها که زودتر متوجه حرکت حضرت سلیمان (ع) شده بود به بقیه مورچگان هشدار می‎دهد و آنان نیز هشدار او را می‎فهمند و جدی می‎گیرند.

خلاصه یکی از نمازهایی که در شرع وارد و سفارش شده نماز استسقاء است که نمازی مستحبی است ولی می‎توان آن را به جماعت خواند؛ بلکه بسیار هم تأکید شده که آن را با جماعت بخوانند.