صفحه ۲۹۲

کسی گوشت سگ را نمی خورده است و آیه تنها موارد حرامی را که خوردن آنها معمول بوده ذکر کرده است.

"ان الذی أمرتم به": بی تردید آنچه که به آن امر شده اید "أوسع من الذی نهیتم عنه": فراختر و گسترده تر است از آنچه از آن نهی شده اید.

به نظر می‎رسد که اولا: "امر" در اینجا اعم باشد که شامل مباحات هم می‎شود. پس "امر شده اید" یعنی آنچه را که اجازه داده شده اید از آن استفاده کنید؛ و ثانیا: این عبارت در مورد حلال و حرام بودن افعال است و جمله بعد در مورد حلیت و حرمت اشیاء و ذوات می‎باشد. برای این که "امر" و "نهی" مربوط و متعلق به افعال است.

"و ما أحل لکم": و آنچه برای شما حلال گردیده است "أکثر مما حرم علیکم": بیشتر است نسبت به آنچه بر شما حرام شده است.

این فرمایش در مورد اشیاء و ذوات است. به این معنا که مربوط به حلیت و حرمت گوسفند و گاو و شتر و امثال آن می‎باشد. البته خود گاو و گوسفند و مانند آن حلال و حرام نیست، بلکه خوردن گوشت آنهاست که حلال است یا حرام، ولی به لحاظ این که نسبت حلیت و حرمت به ذوات آنها داده شده است - گرچه این نسبت مجازی می‎باشد - با نسبت حلیت و حرمت به افعال تفاوت می‎کند.

بنابراین همان طور که گفته شد "ان الذی أمرتم به" مربوط به افعال، و "ما أحل لکم" مربوط به ذوات است.

"فذروا ما قل لما کثر، و ما ضاق لما اتسع"

( پس رها کنید آنچه را اندک است به خاطر آنچه بسیار است، و آنچه را تنگ و دشوار است به خاطر آنچه گسترده می‎باشد.)

"وذر، یذر، وذرا" امرش می‎شود "ذر" یعنی رها کردن، ترک کردن. و از این فعل

ناوبری کتاب