آیت‌الله منتظری

- مانند شراب و گوشت خوک و یا مردار و امثال آن - حرام کرده و یا برای ارتکاب محرمات عذاب و کیفر قرار داده، پس زندگی کردن مشکل شده است. حضرت می‎فرماید: تصور نکنید سگ و خوک و مردار که حرام شد پس نمی شود زندگی کرد. زیرا حلالهای خداوند بیش از حرامهای اوست و حرامها هم در حال اضطرار حلال می‎شوند. البته اینجا حضرت متعرض حالت اضطرار نیستند. از طرف دیگر در حال شک هم، چه در ذوات و اشیاء و چه در افعال، حکم به حلیت می‎شود.

بنابراین اگر خداوند خمر و خنزیر و مردار و امثال آنها را حرام کرده است، در برابر آن می‎فرماید: (هو الذی خلق لکم ما فی الارض جمیعا) سوره بقره (2)، آیه 29. "او کسی است که آنچه در زمین است همه را برای شما آفرید."

و در روایات آمده است: "کل شئ هو لک حلال حتی تعلم أنه حرام"تهذیب الاحکام، ج 7، ص 226. "هر چیزی برای شما حلال است تا این که به حرام بودن آن پی ببرید." باز در حدیثی دیگر می‎فرماید: "کل شئ مطلق حتی یرد فیه نهی"من لایحضره الفقیه، ج 1، ص 317، باب وصف الصلاة ...، حدیث 937. "هر چیز آزاد و مباح است تا این که در مورد آن نهیی وارد شود."

بنابراین با توجه به قواعد فقهی برگرفته از آیات و روایات، در مواردی هم که ما نسبت به حرام بودن چیزی شک و تردید داریم حکم به حلیت آن می‎کنیم؛ و این حکم به حلیت شامل ذوات و افعال هر دو می‎شود. البته اخباریین در مشکوکات حکم به حرمت می‎کنند ولی مرحوم شیخ انصاری و دیگران سخن اخباریین را نپذیرفته اند و در موارد مشکوک حکم به حلیت کرده اند.فرائد الاصول، ص 192 به بعد. و بر این اساس اگر شک