آیت‌الله منتظری

راحتی نیست و در سایه دنیا هم انسان طعم سوزنده ناراحتی ها و سختی ها را می‎چشد و با خود همراه دارد.

"لا جأ یرد": آنچه آینده است برگردانده نمی شود. حوادث آینده قابل جلوگیری نیست. مرگ هم که آمد نمی شود آن را رد کرد. "و لا ماض یرتد": و هیچ گذشته ای هم برنمی گردد. آنچه از عمر انسان گذشت برنمی گردد و یا کسانی که مرده اند بازگشت به دنیا ندارند.

فاصله بین زندگان و مردگان

"فسبحان الله ! ما أقرب الحی من المیت للحاقه به، و أبعد المیت من الحی لا نقطاعه عنه !"

( پس تنزیه خداوند را ! چه نزدیک است زنده به مرده به خاطر ملحق شدنش به او ! و چه دور است مرده از زنده به خاطر جدایی اش از او !)

"میت" صفت مشبهه از ماده "مات، یموت" می‎باشد و در اصل "میوت" بوده است؛ هنگامی که واو و یاء در پی هم در یک کلمه جمع می‎شوند و اولی ساکن است، بر طبق قاعده واو تبدیل به یاء و در یکدیگر ادغام می‎شوند.

"فسبحان الله": پس تنزیه خدا را "ما أقرب الحی من المیت": چقدر زنده به مرده نزدیک است "للحاقه به": به جهت ملحق شدن زنده به مرده. عده ای زودتر از ما مردند و ما نیز امروز یا فردا به آنان ملحق می‎شویم. پس فاصله زیادی بین زنده ها و مرده ها وجود ندارد. "و أبعد المیت من الحی": و چه دور است مرده از زنده "لا نقطاعه عنه": به جهت منقطع و جدا شدن مرده از زنده.

پس به لحاظ این که زنده ها بالاخره به مرده ها ملحق می‎شوند زنده ها بسیار نزدیک به مردگان هستند، ولی به لحاظ این که مرده ها دیگر به دنیا باز نمی گردند و کاملا از زنده ها جدا شده اند از یکدیگر بسیار دور هستند.